Lijst van 7 helderste sterren aan de hemel
In het artikel van vandaag onthullen we zeven van de helderste sterren met een zichtbare magnitude van minder dan 0,1 en hun sterrenbeelden. Als je meer wilt weten over deze schitterende sterren, bekijk dan onze nieuwe infographic.
Inhoud
- Hoe de helderheid van een ster meten
- Heldere sterren gezien vanaf de aarde
- Hindernissen voor magnitudemeting
Hoe de helderheid van een ster meten
Astronomen meten de helderheid van sterren, planeten en andere ruimteobjecten met behulp van een magnitudeschaal. Er zijn twee soorten magnitudes: de schijnbare en de absolute. De schijnbare (of zichtbare) magnitude is de helderheid van een object zoals deze aan de nachtelijke hemel vanaf de aarde verschijnt. De schijnbare magnitude hangt af van de intrinsieke helderheid van een object, de afstand en andere factoren die de helderheid verminderen. Hoe lager de schijnbare magnitude, hoe helderder een object voor de waarnemers lijkt. Ruimtelichamen met een negatieve magnitude zijn buitengewoon helder.
De absolute magnitude is een schijnbare magnitude die een object zou hebben als deze zich op een afstand van 10 parsecs zou bevinden. De schijnbare magnitude van de zon is bijvoorbeeld -26,7. Het is het helderste hemellichaam dat we vanaf de aarde kunnen zien. Maar als de zon op een afstand van 10 parsecs zou staan, zou de schijnbare magnitude slechts 4,7 zijn. Door sterren op een vaste afstand te bezien, kunnen sterrenkundigen de echte - intrinsieke - helderheid van verschillende sterren vergelijken.
Heldere sterren gezien vanaf de aarde
Zon: de helderste ster aan de hemel
Op basis van de schijnbare magnitude is de zon de helderste ster die vanaf de aarde te zien is. We moeten daar wel de opmerking bij plaatsen dat de zon niet op alle lijstjes van de helderste sterren staat. Op veel lijstjes staan alleen de sterren van de nachtelijke hemel. Dan bestempelen ze Sirius tot de helderste ster.
Sirius: de tweede helderste ster — de helderste ster aan de nachtelijke hemel
De op één na helderste ster, Sirius, heeft een schijnbare magnitude van -1,46 en is wereldwijd zichtbaar. Deze schitterende ster staat in het sterrenbeeld Canis Major; het is de alfa-ster van dit sterrenbeeld. Sirius is ongeveer 8,6 lichtjaar van ons verwijderd en dat is veel dichterbij dan het volgende lid van onze lijst.
Canopus: de derde helderste ster
De sprankelende ster Canopus, ook wel Alfa Carinae genoemd, is de op twee na helderste ster aan de avondhemel. Deze ster schijnt met een zichtbare magnitude van -0,74 in het sterrenbeeld Carina en is het best zichtbaar op het zuidelijk halfrond. Canopus staat verder dan enige andere ster in deze lijst, zo'n 310 lichtjaar van de zon!
Alpha Centauri: de vierde helderste ster
Alfa Centauri is een ster die weliswaar dichterbij staat, maar ook wat zwakker is en die op de vierde plaats van de lijst staat. Deze ster is eigenlijk een stelsel dat uit drie sterren bestaat, waarvan er één ook wel Rigil Kentaurus wordt genoemd. Alfa Centauri staat in het sterrenbeeld Centaurus en schijnt met een visuele magnitude van -0,1. Het sterrenstelsel staat op een afstand van slechts 4,4 lichtjaar van ons en is daarmee de naaste buur van de zon. Het stelsel staat aan de zuidelijke hemel en is niet zichtbaar voor waarnemers boven de 29° breedtegraad.
Arcturus: de vijfde helderste ster
De op vier na helderste ster is Arcturus, het belangrijkste lid van het sterrenbeeld Bootes. Met een schijnbare magnitude van -0,05 is Arcturus het beste zichtbaar aan de winterhemel vanaf het noordelijk halfrond. Deze oranje reus staat op een afstand van ongeveer 37 lichtjaar.
Vega: de zesde helderste ster
Op plaats zes staat Vega. Dit is de helderste ster van het noordelijke sterrenbeeld Lyra en hij maakt ook deel uit van het asterisme van de zomerdriehoek. Deze ster staat op een afstand van 25 lichtjaar van ons zonnestelsel. Vega werd als “nulwaarde” gebruikt om de magnitudes van andere sterren te bepalen, maar dit is niet meer het geval. Bij verder onderzoek bleek de magnitude 0,03 te zijn. Voor visuele waarnemingen kan Vega nog steeds als nulpunt worden gebruikt, maar voor meer geavanceerde waarnemingen wordt een uitgebreid kalibratiesysteem gebruikt.
Capella: de zevende helderste ster
Het laatste lid van onze lijst is Capella — de op zes na helderste ster van de hele hemel. Hij is het grootste deel van het jaar zichtbaar op het noordelijk halfrond. Capella is de helderste ster van het sterrenbeeld Auriga en wordt ook wel Alfa Aurigae genoemd. Hij staat op ongeveer 43 lichtjaar van ons en is in feite een meervoudig sterrensysteem dat uit twee gele dubbelsterren bestaat.
Je kunt alle hierboven vermelde sterren (en nog veel meer!) waarnemen met Star Walk 2. Richt je toestel gewoon omhoog en tik op de helderste stippen die je op het scherm ziet. Gebruik het vergrootglas-icoontje links onderin het scherm als je een bepaalde ster of een ruimteobject wilt vinden.
Hindernissen voor magnitudemeting
De exacte rangschikking van de helderste sterren kan niet precies worden bepaald omdat er enkele obstakels zijn:
-
Allereerst is de helderheid van sterren traditioneel gebaseerd op de schijnbare visuele magnitude die door het menselijk oog wordt waargenomen. Na de uitvinding van de telescoop hebben astronomen het bestaan van dubbelsterren en meervoudige sterrenstelsels aangetoond. Tegenwoordig kan de helderheid van sterren worden uitgedrukt als individuele of gecombineerde magnitude. Zo heeft de dubbelster Alfa Centauri AB bijvoorbeeld een gecombineerde visuele magnitude van -0,27, terwijl zijn twee componenten magnitudes van 0,01 en 1,33 hebben.
-
Nieuwe technologieën kunnen de magnitudes van sterren iets anders meten, waardoor de volgorde van de helderste sterren kan veranderen. Ook hebben wetenschappers verschillende soorten magnitudesystemen ontdekt op basis van verschillende golflengten, zodat schijnbare magnitudewaardes sterk kunnen verschillen.
-
Er zijn variabele sterren, zoals Betelgeuse of Antares, die van magnitude veranderen in de loop van dagen, maanden of jaren. Meestal moet je, om een schijnbare magnitude precies te bepalen, ofwel de herhaalde maximale helderheid nemen, ofwel een eenvoudige gemiddelde magnitude.
We hopen dat je wat nieuws hebt geleerd van het artikel van vandaag. Deel het op sociale media en laat ons je mening horen. Veel plezier bij het sterrenkijken!
