Sterrengids voor September: Beste Sterrenbeelden om te Zien
Mis het niet! Hier zijn 10 sterrenbeelden die het best zichtbaar zijn tijdens septemberavonden. Of je nu gebruikmaakt van de augmented reality-sterrenkaart in onze Star Walk 2-app of een klassieke sterrenkaart gebruikt, dit is jouw complete gids voor sterrenkijken in september.
Inhoud
- Inleiding
- Heldere septembersterrenbeelden
- Zwakke septembersterrenbeelden
- Pro-tips voor astronomische observaties
- Meer om te zien aan de septemberhemel
- Conclusie: Sterrenbeelden die je in september het beste ziet
Inleiding
Welkom bij onze maandelijkse serie over de beste sterrenbeelden om te observeren! In september zijn onder andere Aquila, Cygnus, Capricornus en Pavo uitstekend zichtbaar.
We hebben de 88 officieel erkende sterrenbeelden ingedeeld in twaalf groepen, één voor elke maand, gebaseerd op het moment waarop ze het best zichtbaar zijn aan de hemel. Een sterrenbeeld is “het best zichtbaar” in de maand waarin het rond 21:00 uur lokale tijd de lokale meridiaan kruist. Met andere woorden, het bereikt dan het hoogste punt aan de hemel (culminatie).
Laten we nu de topsterrenbeelden van september bekijken, gerangschikt van helderst (☆☆☆) tot zwakst (☆). Wil je een van deze sterrenbeelden snel vinden? Gebruik dan de gratis Star Walk 2-astronomie-app.
Heldere septembersterrenbeelden
Aquila
- Helderheid: ☆☆☆
- Zichtbaar van: 85°N tot 75°Z
- Helderste ster: Altair (mag 0.8)
- Beste deep-skyobjecten: Glowing Eye-nevel (mag 12), NGC 6709 (mag 6.7)
Zo vind je Aquila aan de hemel in september
Aquila vormt een hoekpunt van de Zomerdriehoek, samen met Lyra (Vega) en Cygnus (Deneb). De Melkweg loopt dwars door het sterrenbeeld.
Op het noordelijk halfrond kijk je hoog aan de zuidelijke hemel voor Altair. Twee nabije sterren, Tarazed en Alshain, staan aan weerszijden van Altair in een korte lijn en vormen het “hoofd” van de Adelaar. Volg de Melkweg zuidwaarts om Aquila’s langgerekte vorm te herkennen.
Op het zuidelijk halfrond kijk je na zonsondergang naar het noorden. Altair staat halverwege de hemel. Gebruik de Melkweg als gids — het sterrenbeeld ligt langs deze sterrijke band. De kleine sterrenbeelden Sagitta en Delphinus liggen in de buurt en helpen bij het ‘star-hoppen’.
Ontdek meer fascinerende weetjes over Aquila in ons speciale artikel.
De mythe van het sterrenbeeld Aquila
In de Griekse mythologie is Aquila de adelaar van Zeus. Hij draagt de bliksemschichten van de god en dient als zijn boodschapper. In één verhaal tilt de adelaar Ganymedes op naar de Olympus, waar de jongeling schenker der goden wordt.
Een andere mythe vertelt hoe de adelaar Prometheus kwelt; Herakles bevrijdt hem door de vogel met een pijl te doden — het nabije sterrenbeeld Sagitta. Om het dier te eren en het verhaal te bewaren, plaatsten de goden de Adelaar tussen de sterren.
Cygnus
- Helderheid: ☆☆☆
- Zichtbaar van: 90°N tot 40°Z
- Helderste ster: Deneb (mag 1.2)
- Beste deep-skyobjecten: Sluiernevel (Veil Nebula, mag 7), Noord-Amerikanevel (mag 4)
Zo vind je Cygnus aan de hemel in september
Cygnus is gemakkelijk te herkennen, omdat zijn sterren de Noordelijke Kruis asterisme vormen langs de Melkweg. Het asterisme bestaat uit de helderste sterren van Cygnus: Deneb, Sadr, Gienah, Delta Cygni en Albireo. De “kop” van het kruis, Deneb, maakt ook deel uit van het Zomerdriehoek-asterisme. In het patroon van het sterrenbeeld markeert Deneb de staart van de zwaan, terwijl Albireo de snavel vormt.
Op het noordelijk halfrond kijk je na zonsondergang hoog boven je hoofd. Zoek naar de heldere ster Deneb en trek een rechte lijn via Sadr naar Albireo. Deze lange lijn wijst ruwweg naar Altair in Aquila.
Op het zuidelijk halfrond kijk je richting het noorden. Het Noordelijke Kruis ligt gekanteld, laag boven de horizon. Volg de Melkweg om de vleugels van de zwaan te herkennen.
De mythe van het sterrenbeeld Cygnus
Een bekende mythe vertelt het verhaal van Cycnus, een vriend (of familielid) van Phaëthon. Nadat Phaëthon de controle over de zonnewagen verloor en neerstortte op aarde, zocht Cycnus naar zijn lichaam in de rivier en treurde. Uit medelijden veranderden de goden hem in een zwaan, zodat hij over het water kon glijden. Vervolgens plaatsten ze hem als Cygnus tussen de sterren.
Een andere mythe vertelt dat de zwaan eigenlijk Zeus in vermomming is. Zeus nam de gedaante van een zwaan aan om Leda te benaderen. Uit deze verbintenis werden beroemde kinderen geboren, waaronder Helena van Troje.
Capricornus
- Helderheid: ☆☆
- Zichtbaar van: 60°N tot 90°Z
- Helderste ster: Deneb Algedi (mag 2.8)
- Beste deep-skyobjecten: Messier 30 (mag 7.5)
Zo vind je Capricornus aan de hemel in september
Capricornus ligt tussen Sagittarius en Aquarius aan de dierenriem. Het is een van de zwakste dierenriemsterrenbeelden, dus kies een heldere, donkere nacht of gebruik verrekijkers om individuele sterren te vinden als de hemel lichtvervuild is.
Om Capricornus te vinden, zoek je naar een brede driehoek aan de hemel — één punt wordt gemarkeerd door de ster Algedi, een ander door de helderste ster van het sterrenbeeld, Deneb Algedi. De zevende helderste ster in het sterrenbeeld, ω (Omega) Capricorni, maakt de driehoek compleet.
Op het noordelijk halfrond kijk je vroeg in de avond naar het zuiden. De driehoek ligt laag boven de horizon.
Op het zuidelijk halfrond kijk je hoog in het noorden. De driehoekige sterformatie bevindt zich boven het sterrenbeeld Aquila.
De mythe van het sterrenbeeld Capricornus
Capricornus is de zeegeit — half geit, half vis. In een Griekse mythe wordt het geassocieerd met de god Pan. Toen het monster Typhon de goden aanviel, sprong Pan in een rivier om te ontsnappen. Het deel boven water bleef een geit; het deel onder water werd een vis. Nadat het gevaar geweken was, eerde Zeus deze slimme transformatie door de zeegeit aan de hemel te plaatsen.
Pavo
- Helderheid: ☆☆
- Zichtbaar van: 15°N tot 90°Z
- Helderste ster: Peacock (mag 1.9)
- Beste deep-skyobjecten: NGC 6752 (mag 5.4)
Zo vind je Pavo aan de hemel in september
Waarnemers op het zuidelijk halfrond hebben hier een voordeel. Vanaf het zuidelijk halfrond kijk je op een donkere, maanloze nacht naar het zuiden. Zoek ten oosten van Triangulum Australe en ten zuiden van Indus naar de heldere ster Peacock.
Vanaf de meeste locaties op het noordelijk halfrond komt Pavo niet boven de horizon uit. En op plaatsen waar het zichtbaar is, staat het zeer laag boven de zuidelijke horizon — een vlak en onbelemmerd uitzicht helpt hierbij.
De mythe van het sterrenbeeld Pavo
Pavo is genoemd naar een pauw uit de Griekse mythologie en eert de heilige vogel van Hera. Toen Hera — de koningin der goden — Zeus bijna betrapte met Io, veranderde Zeus haar in een witte koe. Hera stelde de honderdogige reus Argus aan om haar te bewaken. Op bevel van Zeus wiegde Hermes Argus in slaap en doodde hem. Hera plaatste vervolgens zijn ogen op de staart van haar pauw.
Pavo zelf is geen klassiek Grieks sterrenbeeld; het werd toegevoegd aan de zuidelijke sterrenkaarten door 16e-eeuwse ontdekkingsreizigers en cartografen. De naam behoudt echter de mythische link: de pauw aan de hemel eert Hera’s vogel.
Zwakke septembersterrenbeelden
Indus
- Helderheid: ☆
- Zichtbaar van: 25°N tot 90°Z
- Helderste ster: Alpha Indi (mag 3.1)
- Beste deep-skyobject: NGC 7049 (mag 10.6)
Delphinus
- Helderheid: ☆
- Zichtbaar van: 90°N tot 70°Z
- Helderste ster: Rotanev (mag 3.6)
- Beste deep-skyobject: NGC 6934 (mag 9.7)
Sagitta
- Helderheid: ☆
- Zichtbaar van: 90°N tot 70°Z
- Helderste ster: Gamma Sagittae (mag 3.5)
- Beste deep-skyobject: Angelfish Cluster (mag 8.2)
Equuleus
- Helderheid: ☆
- Zichtbaar van: 90°N tot 70°Z
- Helderste ster: Kitalpha (mag 3.9)
- Beste deep-skyobject: NGC 7040 (mag 15)
Vulpecula
- Helderheid: ☆
- Zichtbaar van: 90°N tot 55°Z
- Helderste ster: Anser (mag 4.4)
- Beste deep-skyobjecten: Dumbbellnevel (mag 7.4), NGC 6940 (mag 6.3)
Microscopium
- Helderheid: ☆
- Zichtbaar van: 45°N tot 90°Z
- Helderste ster: Gamma Microscopii (mag 4.7)
- Beste deep-skyobject: NGC 7060 (mag 13.7)
Pro-tips voor astronomische observaties
- Beste tijd: van 21:00 tot 02:00 uur lokale tijd. Op het noordelijk halfrond (vroege herfst) wordt het eerder donker dan in de hoogzomer. Op het zuidelijk halfrond (vroege lente) zijn de avonden nog steeds lang en donker.
- Maanfase: Plan je observaties rond de Nieuwe Maan op 21 september 2025. De nachten van 20 t/m 22 september zijn het beste om zwakke nevels te zien, zoals de Sluiernevel en de Noord-Amerikanevel.
- Meer leren: Bekijk onze September Nachtelijke Hemelgids voor een overzicht van alle astronomische gebeurtenissen in september. Ontdek hoe je de beroemdste sterren kunt herkennen — Polaris, Sirius, Arcturus en nog veel meer — via onze handige infographic.
Meer om te zien aan de septemberhemel
- De Zomerdriehoek (Vega, Deneb en Altair) is in de avondhemel zichtbaar. Gebruik hem als een reusachtig richtpunt: Deneb wijst naar Cygnus, Altair naar Aquila, en daartussen liggen Sagitta, Delphinus en Vulpecula.
- De Melkweg blijft indrukwekkend: beweeg met een verrekijker langs Cygnus en Aquila om donkere stofbanden en sterrenwolken op te sporen.
- September is de perfecte maand om het Andromedastelsel (M31) te zien. Begin september zie je het in de middenavond; eind september en begin oktober staat M31 in de oostelijke hemel bij het vallen van de nacht, hoog aan de hemel rond middernacht, en hoog in het westen voor zonsopgang. Bij een donkere hemel kun je het proberen te zien met het blote oog; met een verrekijker wordt het eenvoudiger.
- Bloedmaan 2025: een totale maansverduistering vindt plaats op 7 september. Miljarden mensen in Australië, Europa, Afrika en Azië zullen de Maan rood zien kleuren. Lees onze gids om te ontdekken of de Bloedmaan vanaf jouw locatie zichtbaar is.
- Nog een verduistering in september 2025! Een gedeeltelijke zonsverduistering vindt plaats op 21 september, vlak bij de equinox. Het fenomeen is vooral te zien tijdens zonsopgang op het verre zuidelijk halfrond (zoals Nieuw-Zeeland, de zuidelijke Grote Oceaan en Antarctica). Bekijk ons speciale artikel en ontdek wanneer en waar deze “equinox-eclips” zichtbaar zal zijn.
Conclusie: Sterrenbeelden die je in september het beste ziet
De septembernachten brengen zowel heldere blikvangers als zwakkere sterrenbeelden. Zoek naar de adelaar Aquila, de zwaan Cygnus, de zeegeit Capricornus, en in het zuiden de pauw Pavo langs de Melkweg. Elk sterrenbeeld vertelt zijn eigen verhaal — denk daaraan terwijl je omhoog kijkt! Kies bij voorkeur maanloze nachten rond 21 september en gebruik de gratis Star Walk 2-app om je weg aan de hemel te vinden.
