Feiten Over Venus: Verken de Zus Planeet van de Aarde

~11 min

Venus is de helderste planeet in het zonnestelsel. Het is niet altijd zichtbaar, maar wanneer het aan de hemel verschijnt, kun je het gemakkelijk met het blote oog zien. Om Venus snel te vinden, gebruik je de gratis Sky Tonight of Star Walk 2 app. In dit artikel vertellen we je meer over deze fascinerende planeet — van de ontdekkingsgeschiedenis tot de kleur van het oppervlak.

Inhoud

Informatie over Venus

  • Planeettype: Terrestrisch
  • Straal: 6051,8 km
  • Massa: 4,867×10²⁴ kg
  • Aphelium: 108,939 miljoen km
  • Perihelium: 107.476 miljoen km
  • Gemiddelde afstand tot de aarde: 261 miljoen km - 40 miljoen km
  • Oppervlaktetemperatuur: 438 °C tot 482 °C
  • Zonnedaglengte: 116,75 aardse dagen
  • Sterrendaglengte: 243.022 aardse dagen
  • Jaarlengte: 224.701 aardse dagen
  • Leeftijd: 4.503 miljard jaar
  • Genoemd naar: de Romeinse godin van liefde en schoonheid

Wie heeft Venus ontdekt?

Omdat Venus erg helder is, is het waargenomen door oude astronomen van verschillende beschavingen sinds het begin der tijden. Daarom weten we dus niet zeker wie Venus heeft ontdekt; de indeling van Venus als een planeet wordt echter toegeschreven aan Nicolaas Copernicus en Galileo Galilei. Deze laatste deed de eerste nauwkeurige waarneming van Venus in 1610: Galileo bekeek de planeet door een telescoop en ontdekte de fasen, die lijken op die van de maan. Deze ontdekking bewees de Copernicaanse theorie dat planeten om de zon draaien en niet andersom.

Kun je Venus vanaf de Aarde zien?

Venus kan gemakkelijk met het blote oog worden gezien, omdat het het op één na helderste object aan de nachtelijke hemel is na de Maan. Echter, omdat Venus dichter bij de Zon is dan de Aarde, overstraalt de schittering van de Zon de planeet het grootste deel van de tijd. Het wordt alleen zichtbaar voor aardse waarnemers op bepaalde tijdstippen. De beste tijd om Venus te zien is wanneer de planeet zijn grootste elongatie bereikt of, met andere woorden, de grootste scheiding van de Zon, zoals gezien vanaf de Aarde.

Greatest Elongations of Venus
Bij grootste elongaties is Venus op zijn maximale afstand van de zon aan de hemel en het beste zichtbaar.

De grootste elongaties van Venus vinden ongeveer elke 9 maanden plaats. De grootste westerse elongatie wordt ook wel de ochtend genoemd, omdat Venus tijdens deze periode helder schijnt in de pre-dageraad hemel — vandaar de naam "morgenster". De grootste oostelijke elongatie wordt aangeduid als de avond, omdat Venus rond zonsondergang aan de hemel verschijnt.

Als je zeker wilt weten dat het heldere punt dat je bekijkt Venus is, gebruik dan een astronomie-app zoals Sky Tonight of Star Walk 2. Wijs gewoon met je apparaat naar de hemel en de app zal je de naam van elk hemellichaam tonen.

Hoeveel manen heeft Venus eigenlijk?

Venus heeft helemaal geen manen! Venus en Mercurius zijn de enige planeten van het zonnestelsel waar geen natuurlijke satellieten omheen cirkelen. Wetenschappers suggereren dat Venus ooit een maan heeft gehad die ontstaan is door een botsing. Maar later werd deze satelliet door een andere botsing verwoest.

De belangrijkste reden waarom Venus geen manen heeft, is de nabijheid van de Zon. De sterke zwaartekrachtsinvloed van de Zon maakt het uitdagend voor manen om te vormen en in een stabiele baan te blijven.

Zoozve — een quasi-maan van Venus

524522 Zoozve (ook bekend als 2002 VE68) is een potentieel gevaarlijke asteroïde en de quasi-maan van Venus — een object dat lijkt te draaien om een planeet maar er niet gravitationeel aan gebonden is. Zoozve werd ontdekt in 2002 en werd de eerste quasi-maan die in de buurt van een planeet in het zonnestelsel werd gevonden.

Zoozve — a quasi-moon of Venus
De originele poster waar "2002 VE" per ongeluk geschreven stond als "ZOOZVE".

Waarom heet de quasi-maan van Venus Zoozve? Deze vreemde naam ontstond uit een eigenaardige verwisseling: Latif Nasser, co-presentator van de Radiolab podcast, kwam een poster tegen waarop Venus werd getoond met een maan genaamd "ZOOZVE". Na wat onderzoek bleek dat "ZOOZVE" voortkwam uit een verkeerde lezing van "2002 VE" door de maker van de poster, Alex Foster. Gefascineerd door de vreemde naam, zette Nasser zich in om de quasi-maan te hernoemen, en in februari 2024 keurde de Internationale Astronomische Unie "Zoozve" goed als de officiële naam!

Hoe groot is Venus?

Diameters of terrestrial planets
De diameters van alle vier de aardse planeten vergeleken.

Venus heeft een gemiddelde straal van 6.052 km. Een reis rond de evenaar van deze planeet zou een afstand van ongeveer 38.025 km beslaan. In tegenstelling tot veel andere planeten in het zonnestelsel met een equatoriale uitstulping, is Venus bijna een perfecte bol, dus de straal verschilt niet op de polen en de evenaar. De equatoriale uitstulping vormt zich niet omdat Venus heel langzaam om zijn as draait.

Is Venus groter dan de aarde?

Venus is iets kleiner dan de Aarde - haar diameter is ongeveer 95% van die van onze planeet. De massa van Venus (4.867×10²⁴ kg) is ongeveer 81% van die van de Aarde.

Welke kleur heeft Venus?

Venus lijkt wit of gelig wit wanneer bekeken door een telescoop. De reden is dat het bedekt is met een dikke koolstofdioxide-atmosfeer en zwavelzuurwolken.

Het wolkendek van de planeet verduistert directe waarnemingen, dus de kleur van het Venusiaanse oppervlak is niet nauwkeurig bekend. Echter, op basis van gegevens verzameld door ruimtevaartmissies, geloven wetenschappers dat het waarschijnlijk verschillende tinten rood, bruin en grijs vertoont.

Temperatuur van Venus

Venus heeft een gemiddelde oppervlaktetemperatuur van ongeveer 462 °C, wat het een van de heetste plaatsen in het zonnestelsel maakt. Deze ongelooflijke hitte is voornamelijk het gevolg van de dikke atmosfeer van Venus, die voornamelijk bestaat uit koolstofdioxide. Het creëert het broeikaseffect, dat zonnestraling vasthoudt en temperaturen tot zulke extreme niveaus verhoogt. Daarnaast draagt de nabijheid van de planeet tot de zon bij aan zijn uitzonderlijk hoge temperaturen.

Baan en rotatie Venus

Hoe lang is een dag op Venus?

In tegenstelling tot de aarde, waar een dag ongeveer 24 uur duurt, heeft Venus veel meer tijd nodig om een enkele rotatie rond zijn as te voltooien. Een Venusiaanse dag duurt ongeveer 243 aardse dagen of 5.832 aardse uren! Stel je voor, een dag die zich uitstrekt over maanden en maanden, waarbij de zon slechts eenmaal opkomt en ondergaat gedurende die hele periode.

Hoe lang is een jaar op Venus?

Terwijl we op aarde gewend zijn aan een jaar dat ongeveer 365 dagen duurt, danst Venus op een ander hemels ritme. De duur van een Venusiaans jaar, of de omloopperiode rond de zon, is ongeveer 225 aardse dagen. Verrassend genoeg betekent dit dat een Venusiaans jaar eigenlijk korter is dan een Venusiaanse dag!

Waarom draait Venus achteruit?

Venus draait in tegenovergestelde richting van de meeste planeten in het zonnestelsel, een fenomeen bekend als retrograde rotatie (niet te verwarren met retrograde beweging). Als gevolg hiervan komt de zon op in het westen en gaat onder in het oosten op Venus, in tegenstelling tot de beweging van oost naar west van de zon aan de hemel van de aarde. De oorzaak van Venus' retrograde rotatie is nog steeds slecht begrepen.

Een prominente theorie suggereert dat een botsing met een grote asteroïde vroeg in de geschiedenis van Venus haar rotatie zou kunnen hebben omgekeerd. Iets soortgelijks zou kunnen zijn gebeurd met Uranus, waardoor de planeet op zijn kant kwam te liggen.

Een andere mogelijke oorzaak zou een zwaartekrachtinteractie tussen Venus en de zon kunnen zijn. Na verloop van tijd zou de zwaartekracht van de zon de rotatie van Venus kunnen hebben vertraagd en uiteindelijk omgekeerd.

Hoe ver weg is Venus?

Hoe ver is Venus van de zon verwijderd?

Venus is de tweede planeet van de zon; de afstand tot onze ster is iets meer dan 70% van de afstand tussen de aarde en de zon. Aangezien de elliptische baan van Venus het minst excentrisch is van alle planeten, is er geen significant verschil tussen de dichtstbijzijnde (107,4 miljoen km) en verste (108,9 miljoen km) punten van de zon. De gemiddelde afstand van Venus van de zon is 108,2 miljoen km.

Hoe lang duurt het om bij Venus te komen?

Venus is de planeet die het dichtst bij de aarde staat, hoewel de afstand tussen de planeten voortdurend varieert naarmate ze in hun elliptische banen rond de zon bewegen. Bij haar dichtste nadering tot de aarde, die één keer in de 584 dagen plaatsvindt, kan de afstand tussen Venus en onze planeet ongeveer 40 miljoen kilometer zijn.

Missies naar Venus

Venera 7
Venera 7 — het eerste ruimtevaartuig dat zacht landde op een andere planeet.

Lang werd gedacht dat Venus weelderige jungles en grote waterlichamen had, net als de aarde, omdat niemand het oppervlak van de planeet kon zien door de dikke wolken. Echter, ruimtemissies hebben een heel andere realiteit onthuld: een helse vulkanische planeet met extreem hoge temperaturen en verpletterende atmosferische druk. In totaal hebben meer dan 40 ruimtevaartuigen Venus verkend, maar niet allemaal hebben ze hun doelen bereikt. Hier is een korte lijst van de meest succesvolle missies naar Venus:

  • Mariner 2 — eerste succesvolle Venus flyby (1962)
  • Venera 7 — eerste succesvolle landing op Venus (1970)
  • Venera 9 en Venera 10 — in een baan om en landend op Venus (1975)
  • Magellan — afbeelding van het hele Venus oppervlak (1989)
  • Galileo — Venus flyby op weg naar Jupiter (1989)
  • Cassini — Venus flybys op weg naar Saturnus (1998 en 1999)
  • Venus Express — eerste Europese Venus orbiter (2005)
  • Akatsuki — eerste Japanse Venus orbiter (2015)

Hoe lang duurt het om bij Venus te komen?

Gemiddeld duurt het tussen de 3 en 5 maanden om Venus te bereiken. De duur van de vlucht hangt af van verschillende factoren, waaronder de traject van het ruimtevaartuig en de relatieve posities van de aarde en Venus in hun banen. Het Sovjet Venera 1 ruimtevaartuig (1961) bereikte de nabijheid van Venus in slechts 97 dagen (iets meer dan 3 maanden) maar miste de planeet met ongeveer 100.000 km. NASA's ruimtesonde Mariner 2 (1962) bereikte Venus in 110 dagen (ongeveer 3 maanden en 20 dagen). ESA's Venus Express (2005) deed 153 dagen (ongeveer 5 maanden) om Venus te bereiken.

Waaruit bestaat Venus?

Helaas is er maar weinig informatie beschikbaar over de inwendige structuur van Venus.

Vorming van Venus

Mars werd samen met de andere planeten in het zonnestelsel gevormd. Ongeveer 4,5 miljard jaar geleden stortte een enorme wolk interstellair gas en stof in onder zijn eigen gewicht om platgedrukt te worden tot een protoplanetaire schijf. Mars en de andere rotsachtige hemellichamen ontstonden in het binnenste deel van deze schijf, terwijl de gasreuzen in de buitenste regionen van het jonge zonnestelsel gevormd werden.

Structuur van Venus

Omdat Venus en de aarde qua grootte en massa veel op elkaar lijken, denken wetenschappers dat beide planeten een soortgelijk binnenste hebben. Venus heeft waarschijnlijk een korst, een rotsachtige mantel en een vloeibare kern. Maar de kern zou ook vast kunnen zijn of zelfs helemaal niet bestaan.

Atmosfeer van Venus

De gasachtige atmosfeer van Venus werd in 1761 voor het eerst ontdekt door de Russische polymaat Mikhail Lomonosov. Tijdens zijn waarneming van de Venusovergang over de zonneschijf zag Lomonosov een lichte ring rond de schijf van de planeet. Hij veronderstelde terecht dat dit fenomeen veroorzaakt zou kunnen worden door de breking van de zonnestralen in de dikke atmosfeer van Venus.

Venus's atmosphere
Ultraviolette afbeelding van de atmosfeer van Venus vastgelegd door de Pioneer Venus Orbiter (1979).

De atmosfeer van Venus bestaat voor 96,5% uit kooldioxide, voor 3,5% uit stikstof en verder zijn er sporen van andere gassen. Het oppervlakte van de planeet wordt bedekt door dikke wolken, bestaande uit zwavelzuur en waterdamp. Ongeveer 70% van het zonlicht dat Venus bereikt, wordt weerkaatst: daarom is de planeet zo helder.

Wat kan je vanaf Venus zien?

Omdat Venus dichter bij de zon staat dan de aarde, wordt de planeet het grootste deel van de tijd overschaduwd door de schittering van de zon. Toch wordt ze op bepaalde momenten zichtbaar voor waarnemers op aarde. Je kunt Venus het beste bekijken als de planeet haar grootste elongatie bereikt, of, anders gezegd, haar grootste afstand tot de zon, gezien vanaf de aarde.

De grootste elongaties van Venus vinden ongeveer elke 9 maanden plaats. De grootste westelijke elongatie wordt ook wel de ochtendelongatie genoemd, omdat Venus in deze periode helder aan de hemel schijnt voor zonsopkomst — vandaar de naam "ochtendster". En omgekeerd wordt de oostelijke elongatie ook wel de avondelongatie genoemd, omdat Venus dan na zonsondergang aan de hemel verschijnt.

Aankomende gebeurtenissen 2024

4 november: Venus dicht bij de Maan

  • Tijd van dichtste nadering: 23:51 GMT
  • Afstand bij dichtste nadering: 3°05'
  • Conjunctietijd: 5 november, 00:16 GMT
  • Conjunctieafstand: 3°24'

Op 4 november zal de 9%-verlichte Maan en Venus (mag -4.0) samenkomen in het sterrenbeeld Ophiuchus. De planeet zal zichtbaar zijn na zonsondergang zonder enige optische hulp. Aangezien dit evenement drie dagen na de Nieuwe Maan plaatsvindt, zal de maanschijf nauwelijks zichtbaar zijn.

4 december: Venus dicht bij de Maan

  • Tijd van conjunctie: 22:40 GMT
  • Afstand bij conjunctie: 2°24'
  • Tijd van dichtste nadering: 23:34 GMT
  • Afstand bij dichtste nadering: 2°12'

Op 4 december zullen de voor 11,6% verlichte Maan en Venus (mag -4.2) elkaar ontmoeten in het sterrenbeeld Boogschutter. De planeet zal zichtbaar zijn na zonsondergang zonder optische hulp. Aangezien het evenement plaatsvindt drie dagen na de Nieuwe Maan, zal de maanschijf nauwelijks zichtbaar zijn.

3 januari: Venus nabij de Maan

  • Tijd van conjunctie: 15:24 GMT
  • Afstand bij conjunctie: 1°30'
  • Tijd van dichtste nadering: 16:21 GMT
  • Afstand bij dichtste nadering: 1°18'

Op 3 januari zal de 15,5% verlichte Maan en Venus (mag -4.5) elkaar ontmoeten in het sterrenbeeld Waterman. De planeet zal zichtbaar zijn na zonsondergang zonder optische hulp. Omdat het evenement vier dagen na Nieuwe Maan plaatsvindt, zal de maansikkel dun zijn.

18 januari: Saturnus en Venus

Twee heldere planeten zullen op 18 januari hun paden kruisen! Om 15:53 GMT zullen Venus (mag -4.6) en Saturnus (mag 1.1) slechts 2°12′ van elkaar verwijderd zijn in het sterrenbeeld Waterman. Beiden zijn met het blote oog te zien aan de westelijke horizon voor een paar uur na zonsondergang. Je kunt ook proberen een verrekijker te gebruiken om de planeten samen gedetailleerder te bekijken. Om de exacte opkomsttijd van Saturnus en Venus te vinden en ze gemakkelijk aan de hemel boven je te lokaliseren, gebruik de gratis app Sky Tonight.

Saturnus en Venus op 18 januari 2025
Saturnus en Venus ontmoeten elkaar in de hemel op 18 januari. De afbeelding is gebaseerd op gegevens van de Sky Tonight app.

En dat is nog niet alles! Het paar zal deel uitmaken van een planetenparade die ook Mars, Jupiter, Uranus en Neptunus zal omvatten. Ontdek hoe je dit evenement kunt observeren en wanneer de volgende planetenparades plaatsvinden.

Leuke feiten over Venus

Hier zijn een paar verbazingwekkende feiten over de planeet Venus.

  • Venus is de heetste planeet in het hele zonnestelsel.
  • Venus heeft zure regen die het oppervlak nooit bereikt.
  • Venus draait op zijn as in de tegenovergestelde richting in vergelijking met de meeste andere planeten.
  • In de Venusiaanse atmosfeer waaien de winden met ongelooflijk hoge snelheden — tot 300 km/u.
  • Venus heeft geen manen of ringen. Het heeft echter een quasi-maan genaamd Zoozve!
  • Venus heeft de langste dag van elke planeet in het zonnestelsel — het duurt ongeveer 243 aardse dagen.
  • Een Venusiaans jaar (dat ongeveer 225 aardse dagen duurt) is korter dan een Venusiaanse dag.
  • De atmosferische druk op Venus is ongeveer 92 keer groter dan op de Aarde. Het is vergelijkbaar met de druk die ervaren wordt op diepten van ongeveer 1 km in de oceanen van de Aarde.
  • Verschillende ruimtevaartuigen zijn met succes op Venus geland, maar hun operationele levensduur was zeer kort vanwege de barre omstandigheden aan het oppervlak van de planeet.

Doe onze leuke en leerzame quiz om meer interessante feiten te leren en uw kennis over deze fascinerende planeet te testen!

3D image of Venus
Is het waar dat één dag op Venus langer duurt dan een heel jaar? Waarom is Venus eigenlijk de helderste en heetste planeet in het zonnestelsel? Kom interessante feiten te weten over onze buurplaneet!
Doe de quiz!

Veelgestelde vragen

Hoe heet is Venus?

De dikke atmosfeer van Venus houdt warmte vast waardoor de oppervlaktetemperatuur hoger is dan 470 °C. Daarom is Venus heter dan Mercurius, de planeet die het dichtst bij de zon staat.

Heeft Venus een oppervlak?

Ja, Venus heeft een vast oppervlak onder zijn dichte atmosfeer. Het oppervlak van Venus bestaat uit rotsachtige materialen vergelijkbaar met die op de aarde. Het is bedekt met vulkanen, bergen, uitgestrekte vulkanische vlaktes en enorme plateaus.

Hoe oud is Venus?

Net als andere hemellichamen in het zonnestelsel, werd Venus ongeveer 4,6 miljard jaar geleden gevormd tijdens de vroege stadia van de evolutie van het zonnestelsel. Het ontstond uit de accumulatie en botsing van talrijke protoplaneten en planetesimalen. Naarmate deze objecten samenkwamen, leidden hun zwaartekrachtsinteracties tot de geleidelijke vorming van de planeet Venus.

Is Venus de morgenster?

Het interessante is dat sterrenkijkers in de oudheid Venus voor twee aparte objecten aan de hemel aanzagen: de ochtend- en de avondster (of Fosfor en Hesperus voor de Grieken en Lucifer en Vesper voor de Romeinen).

Planeet Venus: Conclusie

Venus wordt soms het "zusje" van de aarde genoemd vanwege de vergelijkbare grootte, massa en structuur. Maar de twee planeten zijn in veel andere opzichten zeer verschillend. Venus is extreem heet, is omhuld door dikke wolken van zwavelzuur, en heeft een langzame en retrograde rotatie. Het is een veel minder gastvrije maar nog steeds zeer intrigerende wereld! Als je snel Venus aan de hemel op je locatie wilt vinden, gebruik dan de gratis astronomie-apps — Sky Tonight of Star Walk 2.

Trustpilot