Planeet Neptunus: verken de verste planeet van de zon!
Neptunus is de achtste en verste planeet van de zon, die met het blote oog niet vanaf de aarde te zien is. Deze verre blauwe planeet heeft zwakke ringen, talrijke manen en geen vaste oppervlakte. In dit artikel vertellen we je meer interessante details over Neptunus. Nieuwsgierig om Neptunus en andere verre ruimteobjecten in realtime te verkennen? Download nu de Star Walk 2-app om je sterrenkijkreis te beginnen!
Inhoud
- Feitjes over Neptunus
- Wanneer werd Neptunus ontdekt?
- Hoe groot is Neptunus?
- De baan en rotatie van Neptunus
- Hoe ver is Neptunus?
- Missies naar Neptunus
- Waar bestaat Neptunus uit?
- De manen van Neptunus
- De ringen van Neptunus
- Aankomende evenementen
- 8 december: Neptunus beëindigt retrograde beweging
- 9 december: Neptunus dicht bij de Maan; maanbedekking van Neptunus
- 5 januari: Neptunus nabij de Maan; maanbedekking van Neptunus
- 6 planeten in de planeetuitlijning op 21 januari 2025
- 19 maart 2025: Neptunus in zonneconjunctie
- 4 juli 2025: Neptunus begint retrograde beweging
- 10 december 2025: Neptunus beëindigt retrograde beweging
- Veelgestelde vragen
- Wist je dat?
- Feiten over Neptunus: de kern
Feitjes over Neptunus
- Type planeet: gasreus
- Diameter: 24.622 km
- Massa: 1,02413×10^26 kg
- Aphelium: 4,536 miljard km
- Perihelium: 4,459 miljard km
- Gemiddelde afstand tot de aarde: 4,5 miljard km
- Oppervlaktetemperatuur: -218°C tot -200°C
- Lengte van de zonnedag: 0,6713 aardse dagen
- Siderische daglengte: 0,67125 aardse dagen
- Jaarlengte: 248 aardjaren
- Leeftijd: 4,503 miljard jaar
- Genoemd naar: Romeinse god van de zee
Wanneer werd Neptunus ontdekt?
Neptunus was de eerste planeet die door wiskundige berekeningen werd ontdekt. Een van de vroegste waarnemingen van de ijsreus werd gedaan door Galileo Galilei, die de planeet in 1612-1613 met zijn primitieve telescoop waarnam; de astronoom schijnt Neptunus echter voor een ster te hebben aangezien.
In 1846 bepaalde John Couch Adams, een Brits wiskundige en astronoom, de positie van Neptunus, waarbij hij alleen gebruik maakte van de wiskunde. Rond dezelfde tijd berekende de Franse astronoom Urbain Le Verrier de plaats van de planeet, onafhankelijk van Adams. Le Verrier gaf zijn bevindingen door aan de Duitse astronoom Johann Gottfried Galle, die op 23 september 1846 in de sterrenwacht van Berlijn Neptunus identificeerde, waarmee het aantal bekende planeten op acht kwam.
Hoe groot is Neptunus?
Neptunus is de buitenste planeet van ons zonnestelsel, heeft een zeer kleine schijnbare afmeting en is moeilijk waar te nemen vanaf de aarde. Gelukkig kunnen we ons aan de hand van wetenschappelijke gegevens een voorstelling maken van de omvang van deze afgelegen planeet.
De grootte van Neptunus
Met een diameter van 24.622 km is Neptunus de op drie na grootste planeet in het zonnestelsel en de kleinste van de gasreuzen. Zijn oppervlakte beslaat 7,6 miljard km2, terwijl je bij een reis rond de evenaar van de blauwe planeet een afstand van 154.705 km zou moeten afleggen.
Hoeveel keer past de aarde in Neptunus?
De diameter van Neptunus is ongeveer vier keer zo groot als die van onze planeet. Als de aarde zo groot was als een muntstuk, dan zou de ijsreus zo groot zijn als een honkbal. Omdat Neptunus de op twee na zwaarste planeet van het zonnestelsel is, is hij ook meer dan zeventien keer zo zwaar als de aarde. Het volume van Neptunus is ongeveer 57 keer zo groot als dat van onze planeet: 57 aardes zouden in de ijsreus passen!
De baan en rotatie van Neptunus
Neptunus is de achtste en verste planeet van de zon. Deze afstand zorgt voor de langste omloopbaan van de acht planeten. Maar in tegenstelling tot een jaar op Neptunus is een dag op Neptunus relatief kort.
Hoe lang duurt een jaar op Neptunus?
Neptunus doet er ongeveer 165 aardjaren over om een baan rond de zon af te leggen. Aangezien de axiale kanteling van Neptunus vergelijkbaar is met die van Mars en onze planeet, kent de ijsreus seizoenen zoals wij die op aarde ook hebben; elk seizoen duurt ongeveer 40 jaar.
Hoe lang duurt een dag op Neptunus?
Neptunus draait sneller dan de aarde: een gemiddelde dag op Neptunus dag duurt ongeveer 16 aardse uren. Maar omdat de ijsreus niet één massief object is, draaien de verschillende delen met verschillende snelheden rond. De evenaar van Neptunus doet er ongeveer 18 uur over om eenmaal rond te draaien, terwijl de poolgebieden er ongeveer 12 uur over doen om een rotatie te voltooien.
Hoe ver is Neptunus?
Zoals we hierboven al zeiden, is Neptunus de verste planeet van de zon. Soms staat de ijsreus zelfs verder van onze ster dan de dwergplaneet Pluto!
Hoe ver staat Neptunus van de zon?
Neptunus staat gemiddeld 30 astronomische eenheden oftewel 4,5 miljard km van de zon. Soms staat de planeet echter nog verder dan Pluto, wiens zeer excentrische baan hem elke 248 aardse jaren 20 jaar binnen de baan van Neptunus brengt. De laatste keer dat deze omschakeling plaatsvond was in 1979 en dit duurde tot 1999.
Hoe ver staat Neptunus van de aarde?
Doordat Neptunus en de aarde door de ruimte bewegen, verandert de afstand tussen hen voortdurend. Als de planeten het dichtst bij elkaar staan, staan ze op een afstand van 4.3 miljard km. Op zijn verst ligt Neptunus 4,7 miljard km van de aarde. Door zijn extreme afstand tot onze planeet was Neptunus de laatste planeet van het zonnestelsel die ontdekt werd.
Hoe lang duurt het om bij Neptunus te komen?
De lengte van een reis naar een planeet hangt af van de positie van de planeet en de route en snelheid van het ruimteschip. Het enige ruimtevaartuig dat Neptunus ooit bezocht, de Voyager 2, deed er een jaar of twaalf over om de ijsreus te bereiken. Het New Horizons-ruimtevaartuig van de NASA passeerde de baan van Neptunus op weg naar Pluto na een reis van acht jaar.
Missies naar Neptunus
Slechts één ruimtevaartuig, Voyager 2, heeft Neptunus ooit bezocht. Deze ruimtesonde werd in 1977 gelanceerd om de buitenplaneten te bestuderen. Na Jupiter, Saturnus en Uranus te hebben bezocht, ging hij op weg naar Neptunus. De Voyager 2 bereikte de blauwe planeet in augustus 1989 en passeerde ongeveer 4.800 km boven de noordpool. Het ruimtevaartuig bestudeerde de atmosfeer, de magnetosfeer, de ringen en de manen van Neptunus en maakte fantastische foto's van de ijsreus. Op dit moment zijn er geen geplande missies om deze verre planeet te bezoeken.
Waar bestaat Neptunus uit?
Samen met Uranus is Neptunus een van de twee ijsreuzen in ons zonnestelsel. Hij heeft ook de dichtste atmosfeer van alle gasreuzen.
De vorming van Neptunus
Net als de rest van de planeten van het zonnestelsel ontstond Neptunus ongeveer 4,5 miljard jaar geleden. Volgens wetenschappers vormde de blauwe planeet zich dichter bij de zon dan nu en vestigde hij zich ongeveer 4 miljard jaar geleden in zijn huidige positie in het buitenste zonnestelsel.
De structuur van Neptunus
In het hart van de planeet bevindt zich een vaste kern van silicaten, nikkel en ijzer, die ongeveer 1,2 maal zo groot is als de aarde. De kern van Neptunus wordt omgeven door een hete vloeistof van "ijzige" materialen, zoals water, methaan en ammoniak, die op zijn beurt bedekt wordt door een wolkenlaag.
Hoe ziet het oppervlak van Neptunus eruit?
De ijsreus heeft geen vast oppervlak. De atmosfeer van Neptunus bestaat hoofdzakelijk uit waterstof en helium met een beetje methaan. Neptunus is de winderigste planeet in het zonnestelsel: de winden bereiken snelheden van ongeveer 2.100 km/u. Omdat Neptunus op grote afstand van de zon staat, is zijn buitenste atmosfeer een van de koudste plaatsen in het zonnestelsel.
De grote donkere vlek van Neptunus
De grote donkere vlek van Neptunus was toen de Voyager 2 in 1989 langs vloog een enorme storm op het zuidelijk halfrond van de planeet. De winden in de storm waren de sterkste die ooit op een planeet van het zonnestelsel zijn waargenomen. In 1994 was de grote donkere vlek helemaal verdwenen; in 2016 verscheen echter een sterk gelijkende vlek op het noordelijk halfrond van Neptunus.
De manen van Neptunus
Net als de andere reuzenplaneten heeft Neptunus een groot aantal satellieten. Alle manen van de ijsreus zijn genoemd naar kleine watergoden in de Griekse en Romeinse mythologie.
Hoeveel manen heeft Neptunus?
Van Neptunus zijn 16 manen bekend. De eerste maan van Neptunus die werd ontdekt, was Triton: 17 dagen na de ontdekking van de blauwe planeet in 1846 werd hij voor het eerst waargenomen door William Lassell. Pas in 1949 werd de volgende natuurlijke satelliet van Neptunus ontdekt door Gerard P. Kuiper, die deze maan Nereïde noemde. De derde maan die werd ontdekt was Larissa, die in 1981 werd waargenomen door een groep astronomen. Ongeveer 10 jaar later, in 1989, bevestigde Voyager 2 de ontdekking van Larissa en zag vijf binnenste manen: Naiad, Thalassa, Despina, Galatea en Proteus. In 2001 werden vijf buitenste manen — Halimede, Sao, Psamathe, Laomedeia en Neso — ontdekt. In 2013 werd nog de kleine maan Hippocampus ontdekt.
In 2021 ontdekten astronoom Scott S. Sheppard en zijn team twee extra onregelmatige manen die om Neptunus draaien. Deze manen, voorlopig aangeduid als S/2021 N 1 en S/2002 N 5, werden officieel aangekondigd in 2024.
Wat is de grootste maan van Neptunus?
Met een doorsnee van 2.700 km is Triton de grootste maan van Neptunus en de op zes na grootste maan in het zonnestelsel. Deze maan vormt meer dan 99,5% van alle massa in een baan rond Neptunus, inclusief de andere bekende manen van Neptunus en de ringen van de planeet. Aangezien Triton veel overeenkomsten met Pluto vertoont, wordt aangenomen dat het een zelfstandig object (waarschijnlijk een dwergplaneet) is, dat door de zwaartekracht van Neptunus uit de Kuipergordel is gevangen.
De ringen van Neptunus
Net als de andere gasreuzen — Jupiter, Saturnus en Uranus — heeft Neptunus een ringenstelsel. De ringen van de verst gelegen grote planeet werden in 1984 ontdekt en uiteindelijk in 1989 gefotografeerd door de Voyager 2.
Hoeveel ringen heeft Neptunus?
Neptunus heeft vijf hoofdringen die genoemd zijn naar de astronomen die deze blauwe planeet bestudeerden: Galle, Leverrier, Lassell, Arago en Adams. In de buitenste ring, Adams, zijn er ook vier opvallende stofklompen die bekend staan als bogen: Fraternité, Égalité, Liberté en Courage. Ondanks het feit dat de wetten van beweging voorspellen dat de bogen het materiaal gelijkmatig over de ringen zouden moeten verdelen, zijn het stabiele structuren; wetenschappers denken dat de bogen gestabiliseerd kunnen zijn door de invloed van de zwaartekracht van de maan Galatea.
Waar bestaan de ringen van Neptunus uit?
De ringen van Neptunus zijn donker, roodachtig en variëren in grootte en dichtheid. De meeste zijn ijl en vaag. Wetenschappers begrijpen de samenstelling van de ringen van Neptunus niet tot in detail; waarschijnlijk bestaan ze uit ijs en door straling gevormde organische verbindingen. Men denkt dat de ringen relatief jong zijn en misschien zijn gevormd door een vernietigde maan van Neptunus.
Aankomende evenementen
Houd er rekening mee dat Neptunus te zwak is om met het blote oog te zien; gebruik een verrekijker of een telescoop om de planeet te bekijken. Zelfs een kleine telescoop met een vergroting van 100x zal je de kleur van de planeet laten zien.
8 december: Neptunus beëindigt retrograde beweging
Op 8 december zal Neptunus zijn retrograde beweging beëindigen en beginnen met prograde bewegen. Neptunus gaat ongeveer elke 12 maanden retrograde; zijn retrograde periode duurt ongeveer 5 maanden. Leer meer over retrograde beweging in ons gewijde artikel.
9 december: Neptunus dicht bij de Maan; maanbedekking van Neptunus
- Begin van de bedekking: 06:54 GMT
- Einde van de bedekking: 10:21 GMT
- Tijd van dichtste nadering: 08:45 GMT
- Afstand bij dichtste nadering: 0°44'
Op 9 december zullen de voor 62,7% verlichte Maan en Neptunus (mag 7.9) elkaar ontmoeten in het sterrenbeeld Vissen. De planeet zal overdag opkomen en hoog in de lucht staan bij zonsondergang. Bovendien zal een maanbedekking van Neptunus zichtbaar zijn in Oost-Rusland, West-Alaska, Japan en Noordoost-China.
5 januari: Neptunus nabij de Maan; maanbedekking van Neptunus
- Begin van de bedekking: 13:05 GMT
- Einde van de bedekking: 15:36 GMT
- Tijd van dichtste nadering: 14:30 GMT
- Afstand bij dichtste nadering: 1°01'
Op 5 januari zal de 35,4% verlichte Maan en Neptunus (mag 7.9) elkaar ontmoeten in het sterrenbeeld Vissen. De planeet zal 's avonds opkomen en zichtbaar zijn met een verrekijker. Bovendien zal een maanbedekking van Neptunus waarneembaar zijn vanuit westelijk Rusland en oostelijk Svalbard.
6 planeten in de planeetuitlijning op 21 januari 2025
De volgende planeetuitlijning zal plaatsvinden op 21 januari 2025. In de avond, net na zonsondergang, zullen zes planeten — Mars, Jupiter, Uranus, Neptunus, Venus en Saturnus — zich uitlijnen in de lucht. Vier van deze planeten (Mars, Jupiter, Venus en Saturnus) zullen gemakkelijk met het blote oog te zien zijn. Je hebt een telescoop of krachtige verrekijkers nodig om Neptunus en Uranus te zien.
19 maart 2025: Neptunus in zonneconjunctie
Op 19 maart zal Neptunus op zijn dichtste punt bij de Zon in de hemel zijn. De planeet zal slechts 1°15' van de Zon zijn, wat betekent dat Neptunus voor enkele weken volledig onzichtbaar zal zijn, verloren in de schittering van de Zon. In de astronomie is een zonneconjunctie een hemelse configuratie waarbij een object een elongatie van bijna 0° heeft, wat betekent dat het zich op dezelfde hemellengte als de Zon bevindt. Leer meer over dit fenomeen in ons gewijde artikel.
4 juli 2025: Neptunus begint retrograde beweging
Op 4 juli zal Neptunus beginnen met zijn retrograde beweging, wat betekent dat het lijkt alsof hij "achteruit" door de hemel beweegt. De retrograde van de planeet duurt tot 10 december, wanneer hij terugkeert naar zijn normale (prograde) beweging. Neptunus gaat ongeveer elke 12 maanden retrograde; zijn retrograde periode duurt ongeveer 5 maanden. Leer meer over retrograde beweging in ons gewijde artikel.
10 december 2025: Neptunus beëindigt retrograde beweging
Op 10 december zal Neptunus zijn retrograde beweging beëindigen en beginnen met prograde bewegen. Neptunus gaat ongeveer elke 12 maanden retrograde; zijn retrograde periode duurt ongeveer 5 maanden. Leer meer over retrograde beweging in ons gewijde artikel.
Veelgestelde vragen
Waarom is Neptunus blauw?
De methaanatmosfeer van Neptunus absorbeert het rode licht van de zon en weerkaatst het blauwe licht de ruimte in. Hierdoor heeft de planeet zijn lichtblauwe kleur.
Hoe koud is Neptunus?
Neptunus, dat op grote afstand van de zon staat, is een van de koudste plaatsen in het zonnestelsel. De gemiddelde temperatuur op Neptunus is ongeveer -214 °C. De heetste plek van de ijsreus is de zuidpool, waar de temperatuur ongeveer -200 °C bedraagt.
Waarom botst Pluto niet met Neptunus?
De baan van Pluto ligt niet in hetzelfde vlak als die van de acht planeten; de banen van de dwergplaneet en Neptunus hellen sterk naar elkaar toe](https://www.sciencefocus.com/space/could-neptune-and-pluto-ever-collide-as-their-orbits-intersect/). Ook hebben Neptunus en Pluto een baanresonantie van 3:2, waardoor de planeten niet dicht bij elkaar kunnen komen.
Hoe komt Neptunus aan zijn naam?
Kort na de ontdekking stelde Le Verrier voor de nieuwe planeet de naam Neptunus te geven. Later probeerde hij echter de ijsreus Le Verrier, naar zichzelf te noemen, maar dat stuitte buiten Frankrijk op afkeuring. In december 1846 kwam Friedrich Georg Wilhelm von Struve, de directeur van het Pulkovo Observatorium in Sint-Petersburg, met de naam Neptunus, en deze werd al snel internationaal geaccepteerd.
Wist je dat?
- De zwaartekracht aan het oppervlak van Neptunus is de op één na grootste in het zonnestelsel en wordt alleen overtroffen door die van Jupiter.
- De grootste maan van Neptunus, Triton, is de enige grote natuurlijke satelliet in het zonnestelsel die een achterwaartse baan volgt en zich dus in de tegenovergestelde richting van de omwenteling van zijn planeet beweegt.
- Triton is een van de weinige geologisch actieve natuurlijke satellieten in ons zonnestelsel: hij heeft actieve geisers die gesublimeerd stikstofgas uitstoten.
- In 2011 voltooide Neptunus zijn eerste omloopbaan van 165 jaar sinds zijn ontdekking in 1846.
- Neptunus kan geen leven ondersteunen zoals wij dat kennen.
Feiten over Neptunus: de kern
We hopen dat je iets interessants en nieuws hebt geleerd over Neptunus, de achtste en verste planeet van de zon. Neptunus is slechts een van de ongelooflijke planeten die op je wachten om ze in de nachtelijke hemel te ontdekken. Met Star Walk 2 kun je verre ruimteobjecten verkennen en astronomie ervaren zoals nooit tevoren. Download Star Walk 2 om vandaag nog je sterrenkijkreis te beginnen.
Als je het artikel leuk vond, deel het dan op sociale media en bekijk onze cartoon over Neptunus.
We wensen je een heldere lucht en veel plezier met observeren!
