De Andromedanevel (M31) – Bekijk een reusachtig sterrenstelsel tijdens maanloze nachten
Dit is de periode om naar het verste object te zoeken dat het menselijke oog zonder hulp kan zien – de Andromedanevel of Messier 31. Dit grote spiraalvormige sterrenstelsel is de grote zus van onze eigen Melkweg. Het bevindt zich op 2,5 miljoen lichtjaar van onze zon. Dit betekent dat het licht van zijn sterren al gedurende die hele tijd heeft gereisd. Als daar buitenaardse astronomen wonen die naar ons kijken, zien ze ons zonnestelsel zoals dat 2,5 miljoen jaar geleden verscheen!
Inhoud
- Waar is de Andromedanevel aan de nachtelijke hemel?
- Driehoeknevel (M33) – het andere Messier-object dat je in september kunt observeren
Waar is de Andromedanevel aan de nachtelijke hemel?
Medio september vind je de Andromedanevel net iets minder dan halverwege de oost-noordoostelijke hemel, om 21.00 uur lokale tijd. (Later bevindt hij zich hoger.) Om hem te vinden, kun je eerst de gemiddeld heldere ster Mirach zoeken. Het is de tweede ster links van Alpheratz, die de oostelijke hoekster van het Herfstvierkant van Pegasus markeert. Zoek daarna naar een minder felle ster een paar vingerbreedtes boven Mirach. De Andromedanevel bevindt zich weer iets hoger, op dezelfde afstand. Als alternatief kun je de drie sterren gebruiken die de rechter "V" van het "W-vormige" sterrenbeeld Cassiopeia vormen. Ze vormen een pijl die direct naar M31 wijst.
Hoe vind je de Andromedanevel met het blote oog?
Als de lucht donker is zou je met alleen het blote oog een vage, wazige plek moeten kunnen zien die van links naar rechts langwerpig is. Probeer je aandacht een beetje van het sterrenstelsel af te richten en het wordt helderder – de truc met afgewend zicht! Het sterrenstelsel neemt de ruimte van zes volle maandiameters aan de hemel in beslag, maar alleen de heldere kern en de omliggende, binnenste halo zijn meestal te zien. Het sterrenstelsel is vrij gemakkelijk met een verrekijker te zien. Het gigantische sterrenstelsel is erg cool om te zien!
Hoe kan ik de Andromedanevel door een telescoop zien?
Omdat telescopen een gezichtsveld hebben dat te smal is om het hele sterrenstelsel te zien, zullen ze over het algemeen alleen de heldere kern van Andromeda laten zien. Kijk tijdens het zoeken of je de twee kleine, wazig uitziende metgezellen van M31 kunt onderscheiden, de kleine elliptische sterrenstelsels met de namen M32 en M110. M32 ligt dichter bij de kern van het grote melkwegstelsel, net rechtsonder. M110 bevindt zich boven de kern en ligt iets verder weg. Met z'n 2,49 miljoen lichtjaar ligt M32 dichter bij ons dan de Andromedanevel, terwijl M110 200.000 lichtjaar verder weg ligt. (De meeste telescopen zullen deze richtingen omdraaien en/of spiegelen.)
Hoe vind je de Andromedanevel met sterrenkijk-apps?
De makkelijkste manier om de Andromedanevel te vinden is met behulp van een sterrenkijk-app. Zo vind je de Andromedanevel in Sky Tonight:
- Tik op het pictogram met het vergrootglas in de linkerbenedenhoek van het hoofdscherm.
- Typ “Andromeda Galaxy” in de zoekbalk.
- Tik op het bijbehorende resultaat voor meer informatie over het sterrenstelsel.
- Tik op het blauwe doelpictogram in de rechterbenedenhoek van het scherm – de app laat je de locatie van de Andromedanevel zien.
- Tik op het blauwe kompaspictogram in de rechterbenedenhoek en beweeg je apparaat in de richting van de witte pijl om de Andromedanevel aan de hemel boven je te vinden.
Driehoeknevel (M33) – het andere Messier-object dat je in september kunt observeren
Een ander groot sterrenstelsel met de naam Messier 33 in de Driehoeknevel ligt 2,75 miljoen lichtjaar ver weg. Waarnemers met zeer goede ogen kunnen dit soms ook zien als de hemel zeer donker is; dat is dan wel echt een record. Dit sterrenstelsel is lastiger omdat het bijna recht naar de Aarde gericht is, zodat het licht over een groot deel van de hemel verspreid wordt (gelijk aan 1,5 diameters van een volle maan). Hierdoor wordt het sterrenstelsel over het algemeen zwakker. Het zit slechts 1,3 vuistbrreedtes onder M31, een palmbreedte onder de ster Mirach. Foto's en hemelkaarten van beide sterrenstelsels vind je hier.
Over de auteur: Chris Vaughan, ook bekend als @astrogeoguy, is een bekroonde astronoom en aardwetenschapper uit Toronto, Canada. Hij is lid van de Royal Astronomical Society of Canada en exploitant van de historische telescoop van het David Dunlap Observatory. Chris schrijft voor SkyNews magazine en Space.com en presenteert wekelijks hij zijn eigen Astronomy Skylights blog dat wereldwijd wordt gelezen.
