Planetaire opposities 2025-2026: Jupiter is de volgende!
De volgende planeet die in oppositie komt, is Jupiter — noteer 10 januari 2026 in je agenda. Mis ook de oppositie van Psyche op 8 december 2025 niet — de planetoïde zal zichtbaar zijn met een krachtige verrekijker. Met de app Sky Tonight vind je Jupiter, Psyche of elk ander object in jouw hemel in een paar tikken. Lees dit artikel om meer te leren over opposities en ontdek de beste data om planeten en planetoïden te bekijken.
Inhoud
- Wat betekent oppositie in de astronomie?
- Planetaire opposities
- Aankomende planetaire opposities
- Andere aankomende opposities
- Veelgestelde vragen
- Planeetopposities: Samenvatting
Wat betekent oppositie in de astronomie?
In de astronomie betekent oppositie dat een planeet precies tegenover de Zon aan de hemel staat, gezien vanaf de Aarde. Vanuit ons perspectief komt dit overeen met een hoekafstand van ongeveer 180 graden ten opzichte van de Zon — dus als de Zon in het westen ondergaat, komt de planeet in het oosten op. Naast planeten kunnen ook kometen, planetoïden (asteroïden) en andere objecten in het zonnestelsel in oppositie komen. Een bekend voorbeeld van een oppositie is de volle Maan. Tijdens dit verschijnsel staat de maanschijf tegenover de Zon en wordt zij volledig beschenen door het licht van onze ster.
Planetaire opposities
Volgende oppositie: Jupiter (10 januari 2026)
Jupiter bereikt oppositie op 10 januari 2026 om 08:34 GMT. De planeet zal op zijn helderst zijn (mag -2.7) en gemakkelijk met het blote oog te zien. Gebruik de gratis app Sky Tonight om Jupiter snel aan de hemel te lokaliseren.
Welke planeten zijn vanaf de aarde in oppositie te zien?
Aangezien een oppositie alleen kan plaatsvinden als de Aarde zich tussen de Zon en een ander hemellichaam bevindt, gebeurt oppositie voor de planeten die verder van de zon verwijderd zijn dan de aarde. Deze zijn Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, en Neptunus.
De opposities van de planeten vinden ongeveer elk jaar plaats wanneer de Aarde de juiste configuratie met hen bereikt ten opzichte van de Zon. De enige uitzondering hier is Mars. De baan en de baansnelheid van de Rode Planeet zijn vergelijkbaar met die van de Aarde, dus de aarde "overtreft" Mars slechts ongeveer elke 25–26.5 maanden. Dat is de reden waarom opposities van Mars maar één keer in ongeveer twee tot drie jaar voorkomen. Mercurius en Venus bevinden zich in de baan van de aarde, dus die zullen we nooit in oppositie zien.
Hoe vind je een planeet in oppositie?
Om een planeet in oppositie te ontdekken, kijkt u in de tegenovergestelde richting van de zonsondergang. De planeet zal een paar weken goed gepositioneerd zijn omstreeks het exacte moment van oppositie. Controleer dus een voorspelling voor uw locatie, zoek een datum dicht bij de oppositie wanneer de hemel helder is en ga naar buiten om de stralende planeet te observeren.
Je kunt eenvoudig een planeet lokaliseren en identificeren met een sterrenkijk-app zoals Sky Tonight:
-
Om de gewenste planeet te vinden, gebruik de zoekfunctie van de app. Tik op het vergrootglasicoon in de linker benedenhoek van het hoofdscherm en typ de naam van het object in de zoekbalk. Tik op de blauwe doelknop naast het bijpassende resultaat en tik vervolgens op de blauwe kompasknop in de rechter benedenhoek van het scherm. Beweeg je apparaat in de richting van de witte pijl totdat je de planeet op het scherm ziet. Dit is de richting waarin je de planeet aan de echte hemel boven je zult vinden.
-
Om elke heldere stip aan de hemel te identificeren, start de app en richt je apparaat naar de hemel. Op de interactieve hemelkaart van de app zie je welke hemellichamen zich in die richting bevinden. Je kunt op het object tikken om de naam ervan te weten te komen en op de naam tikken voor meer informatie.
Bij oppositie kunt u de meeste planeten met het blote oog zien, maar u ziet ze nog beter door een verrekijker of een telescoop. Met een kleine 4-inch telescoop zou u bijvoorbeeld de ringen van Saturnus moeten kunnen observeren, inclusief de Cassini Divisie ertussen.
Waarom zijn planetaire opposities interessant?
Oppositie is de beste tijd om een planeet of een ander hemellichaam te observeren. Op dat moment worden objecten volledig verlicht door de Zon en schijnen ze helder aan de hemel. Bovendien treden planetaire opposities op in de buurt van de dichtste nadering van een planeet tot de Aarde, wanneer een planeet op zijn grootst lijkt. Mars vertoont de meest opvallende grootteverandering omdat het de planeet is die het dichtst bij de Aarde staat. Het belangrijkste is dat een oppositie ons voldoende tijd geeft om naar de sterren te kijken! U kan een hemellichaam gans de nacht observeren en het staat goed geplaatst in de nachtelijke hemel. Het is geen toeval dat asteroïden en andere zwakker schijnende objecten in het Zonnestelsel vaak ontdekt worden in hun oppositie.
Aankomende planetaire opposities
De volledige kalender van alle planetaire en andere hemelse gebeurtenissen is beschikbaar in de stargazing app Sky Tonight.
10 januari 2026: oppositie van Jupiter
Jupiter staat in oppositie met de Zon op 10 januari 2026 om 08:34 GMT. De planeet zal schitteren met een magnitude van -2,7. Je vindt Jupiter in het sterrenbeeld Tweelingen, waar hij bij zonsondergang in het oosten opkomt en de hele nacht zichtbaar blijft, met een hoogtepunt rond middernacht lokale tijd.
Zelfs zonder optische hulpmiddelen is Jupiter een indrukwekkend gezicht. Met verrekijkers of een kleine telescoop kun je zijn vier grootste manen — Io, Europa, Ganymedes en Callisto — zien, die als kleine lichtpuntjes naast de planeet verschijnen. Een telescoop toont ook de wolkenbanden van Jupiter.
Tijdens de oppositie komt Jupiter het dichtst bij de aarde in 2026 — op ongeveer 4,23 astronomische eenheden. Zijn schijf lijkt bijzonder groot, met een diameter van 45,6 boogseconden, wat uitstekende omstandigheden biedt voor gedetailleerde waarnemingen.
26 september 2026: oppositie van Neptunus
Neptunus bereikt oppositie op 26 september 2026 om 01:28 GMT. Hoewel deze reuzenplaneet dan op zijn helderst schijnt (mag 7.8), blijft hij veel te zwak om zonder optische hulpmiddelen te zien. Je kunt nog steeds proberen hem op te sporen met een verrekijker of een kleine telescoop. Je vindt Neptunus in het sterrenbeeld Vissen; daar komt hij in het oosten op rond zonsondergang en blijft hij een groot deel van de nacht zichtbaar, waarbij hij rond middernacht (lokale tijd) zijn hoogste punt bereikt.
Rond de oppositie staat Neptunus op zijn kleinste afstand tot de Aarde in 2026 (28,9 AE), waardoor de waarnemingsomstandigheden dan het gunstigst zijn. Zelfs dan blijft zijn schijnbare diameter piepklein — slechts ongeveer 2,4 boogseconden — wat betekent dat een scherpe focus en donkere hemel cruciaal zijn voor een goed uitzicht.
4 oktober 2026: oppositie van Saturnus
Saturnus bereikt oppositie op 4 oktober 2026 om 12:21 GMT. Op dat moment heeft Saturnus een magnitude van 0,3, waardoor het een makkelijk doelwit voor het blote oog is. De planeet met de ringen staat in het sterrenbeeld Cetus, komt in het oosten op rond zonsondergang en blijft een groot deel van de nacht zichtbaar. Hij bereikt zijn hoogste stand aan de hemel rond middernacht, lokale tijd.
Als je een telescoop hebt, kun je het iconische ringsysteem van Saturnus zien — zelfs met een bescheiden instrument zijn de ringen duidelijk los van de planeetschijf te onderscheiden. Bij goede seeing kan een telescoop ook Saturnus’ grootste maan, Titan, en verschillende zwakkere manen laten zien.
Tijdens de oppositie staat Saturnus op zijn kleinste afstand tot de Aarde in 2026 (8,43 AE), en zijn schijnbare diameter loopt op tot 19,7 boogseconden, wat uitstekende omstandigheden biedt om de planeet en zijn ringen waar te nemen.
Andere aankomende opposities
Niet alleen planeten, maar ook kometen, asteroïden en andere lichamen in het Zonnestelsel kunnen oppositie bereiken. Dergelijke gebeurtenissen zijn moeilijker te observeren, dus meer voor ervaren astronomen. Oppositie is ook de beste tijd voor asteroïdejagers. Als u een nieuwe asteroïde wilt ontdekken, kunt u beter 's nachts in de richting tegengesteld aan de zon kijken, en dan heeft u misschien geluk!
Asteroïden in oppositie
De meeste asteroïden zijn moeilijk te zien met gewone verrekijkers. Echter, als u 10x50 of grotere verrekijkers heeft, kunt u proberen om de asteroïden te spotten die helderder zijn dan de 10e magnitude — we hebben ze gemarkeerd met een emoji in onze lijst. Stel je de opwinding voor van het zien van een echte asteroïde met je eigen ogen!
- 8 december 2025: 16 Psyche (mag 9.7), sterrenbeeld Stier. ⭐
- 25 december 2025: 42 Isis (mag 11.3), sterrenbeeld Tweelingen.
- 2 januari 2026: 40 Harmonia (mag 9.0), sterrenbeeld Tweelingen. ⭐
- 23 januari 2026: 44 Nysa (mag 8.6), sterrenbeeld Kreeft. ⭐
- 27 februari 2026: 7 Iris (mag 8.9), sterrenbeeld Sextant. ⭐
- 21 maart 2026: 20 Massalia (mag 9.0), sterrenbeeld Maagd. ⭐
- 28 mei 2026: 29 Amphitrite (mag 9.7), sterrenbeeld Schorpioen. ⭐
Dwergplaneten in oppositie
- 1 april 2026: 136472 Makemake (mag 17.0), sterrenbeeld Haar van Berenice.
- 23 april 2026: 136108 Haumea (mag 17.2), sterrenbeeld Ossenhoeder.
- 27 juli 2026: 134340 Pluto (mag 15.0), sterrenbeeld Steenbok.
Veelgestelde vragen
Welke planeten staan nu in oppositie?
De meest recente oppositie was die van Uranus op 21 november 2025. De volgende zal de oppositie van Jupiter op 10 januari 2026 zijn.
Hoe vaak komen planetaire opposities voor?
Een planetaire oppositie treedt op wanneer de Aarde tussen de Zon en een planeet passeert. Het gebeurt elk jaar voor de hogere planeten. De enige uitzondering is de oppositie van Mars. Omdat de planeet heel dicht bij de Aarde staat en zijn baan en omloopsnelheid vergelijkbaar zijn met die van de aarde, slaagt onze planeet er slechts om de 25–26.5 maanden in om tussen Mars en de Zon te passeren. Daarom krijgen we één Mars-oppositie in ongeveer twee tot drie jaar.
Hoe lang duurt een oppositie?
Een planeet staat “in oppositie” op een specifiek moment, maar de beste observatieomstandigheden duren enkele weken eromheen. Je kunt de planeet op elk geschikt moment in die periode bekijken. Ze komt op aan de tegenovergestelde kant van de zon net na zonsondergang, bereikt haar hoogste punt rond middernacht en gaat tegen de dageraad onder.
Wat is het tegenovergestelde van oppositie in de astronomie?
Het tegenovergestelde van oppositie in de astronomie is een conjunctie. Tijdens de conjunctie van een planeet en de Zon bevindt de planeet zich op de kortste afstand van de Zon aan de hemel. Het is de moeilijkste tijd om de planeet te observeren omdat de zon het zicht belemmert. Maar er zijn andere astronomische conjuncties waarbij de zon niet betrokken is: bijvoorbeeld planetaire conjuncties en maan-planetaire conjuncties. Ze zijn best interessant om te observeren!
Planeetopposities: Samenvatting
Oppositie is het beste moment om planeten en planetoïden te observeren, omdat ze dan het grootst en helderst lijken en de hele nacht zichtbaar zijn. De volgende planetaire oppositie waar we naar uitkijken, is de oppositie van Jupiter op 10 januari 2026. Daarnaast zal de planetoïde Psyche in oppositie staan op 8 december 2025. Download de sterrenkijk-app Sky Tonight om Jupiter of elk ander object aan de nachtelijke hemel gemakkelijk terug te vinden.
Vindt u dit artikel interessant? Deel het dan alsjeblieft met vrienden op social media. We wensen u een heldere hemel en veel plezier met observeren!
