Planetaire Conjuncties: Wat Zijn Ze en Wanneer Is de Volgende?
In dit artikel kom je te weten wanneer de planeten elkaar aan de hemel zullen ontmoeten en hoe je ze snel kunt identificeren met behulp van de gratis sterrenkijk-app Sky Tonight.
Inhoud
- Wat is een planetaire samenstand?
- Planeten op één lijn
- Planeten lokaliseren met Sky Tonight
- Aankomende conjuncties
Wat is een planetaire samenstand?
Simpel gezegd, vindt een planetaire samenstand plaats als twee of meer planeten dicht bij elkaar aan de hemel verschijnen. Zo'n nabijheid van planeten is een optische illusie - in werkelijkheid staan ze heel ver van elkaar af.
Vanuit astronomisch oogpunt vindt een samenstand plaats als hemellichamen dezelfde rechte klimming¹ of eclipticale lengtegraad² aan de hemel delen.
¹Rechte klimming komt overeen met de lengtegraad op het aardoppervlak, geprojecteerd op de hemelbol.
²Ecliptica is een denkbeeldige lijn die het schijnbare pad van de zon langs de hemel gedurende een jaar markeert. De eclipticale lengtegraad wordt langs de ecliptica oostwaarts gemeten vanaf de positie van de zon op de maart-equinox.
Hoewel de eerste definitie meer gangbaar is, is ze niet erg nauwkeurig. In feite beschrijft het een dichte nadering (kleine hoekafstand) van hemellichamen - een gebeurtenis die gewoonlijk plaatsvindt in de buurt van een samenstand. Maar haal deze gebeurtenissen niet door elkaar! Een dichte nadering is niet noodzakelijk een samenstand.
Meestal varieert de afstand tussen de hemellichamen tijdens een samenstand van 0,5° tot 9°. Om dit beter te begrijpen, moet je je voorstellen dat 0,5° de gemiddelde breedte is van een volle maanschijf. Soms komen planeten nog dichterbij - de laatste keer gebeurde dat met Jupiter en Saturnus in 2020 toen ze minder dan 0,1° van elkaar leken te staan. Zo'n gebeurtenis heet de grote samenstand en levert een spectaculair schouwspel op voor sterrenkijkers.
Een samenstand kan behalve planeten ook andere hemellichamen omvatten - bijvoorbeeld manen, asteroïden of sterren. In ons artikel geven we een opsomming van de komende samenstanden van de maan en planeten, zodat je te weten kunt komen welke planeet vanavond dicht bij de maan staat.
Planeten op één lijn
Sommige mensen verwarren een planetaire samenstand en planeten die op één lijn staan, iets wat soms ook wel een "planetenparade" wordt genoemd. Een samenstand impliceert een kortere dan gebruikelijke afstand tussen hemellichamen, terwijl een uitlijning betekent dat planeten op een rij staan in hetzelfde gebied van de hemel, gezien vanaf de aarde.
Planeten lokaliseren met Sky Tonight
Je kunt gemakkelijk planeten in de lucht boven je vinden met behulp van Sky Tonight. Volg deze stappen:
- Start de app en typ de naam van de planeet die je zoekt in de zoekbalk.
- Tik op de blauwe doelknop naast het relevante resultaat en de app toont je de locatie van de planeet op de hemelkaart.
- Tik op de blauwe kompasknop om de werkelijke positie van de planeet in de lucht boven je te vinden. Er verschijnt een witte pijl op je scherm, zodat je deze kunt volgen totdat je de planeet ziet. De afbeelding van de app komt overeen met de echte hemel.
Aankomende conjuncties
19 januari 2025: Saturnus-Venus
Op 19 januari om 01:26 GMT zal Saturnus (mag 1.1) 2°12' van Venus (mag -4.6) passeren. Beide planeten zullen helder genoeg zijn om met het blote oog gezien te worden. Zoek ze in de avond, ongeveer een uur na zonsondergang. Venus en Saturnus zullen in het sterrenbeeld Waterman staan, boven de west/zuidwestelijke horizon voor het noordelijk halfrond en net boven de west/noordwestelijke horizon voor het zuidelijk halfrond.
1 februari 2025: Neptunus-Venus
Op 1 februari om 16:33 GMT zullen Neptunus (mag 7.9) en Venus (mag -4.8) op een afstand van -3°19' van elkaar in het sterrenbeeld Vissen zijn. Een dunne sikkelmaan zal zich bij hen voegen en zelfs tussen de planeten door bewegen op sommige locaties. Zoek ze in de avond, wanneer de hemel donker wordt. Terwijl Venus helder genoeg zal zijn om met het blote oog te zien, zal het zwakke Neptunus een kleine telescoop of tenminste verrekijkers vereisen. Om Neptunus in de buurt van Venus aan de hemel te lokaliseren, gebruik de gratis astronomie-app Sky Tonight.
25 februari 2025: Saturnus-Mercurius
Op 25 februari om 12:02 GMT zal Saturnus (mag 1.1) op 1°27' van Mercurius (mag -1.2) passeren. Technisch gezien zijn beide planeten helder genoeg om met het blote oog zichtbaar te zijn, maar in deze periode zullen ze te dicht bij de zon zijn om in haar gloed gezien te worden.
Nu weet je hoe en wanneer je de planeten deze maand dicht bij elkaar kunt spotten. Deel dit artikel met je vrienden als je het leuk vond!
We wensen je een heldere hemel en veel plezier met observeren!
