Planeetsamenstanden in 2023: Venus in de buurt van Saturnus, Neptunus, Jupiter
Aan het begin van het jaar ontmoet Venus Saturnus, Neptunus en Jupiter. Kom erachter wanneer je de planeten naast elkaar ziet schijnen.
Inhoud
- Wat is een planetaire samenstand?
- Planeten op één lijn
- Samenstanden in februari
- Samenstanden in maart
Wat is een planetaire samenstand?
Simpel gezegd, vindt een planetaire samenstand plaats als twee of meer planeten dicht bij elkaar aan de hemel verschijnen. Zo'n nabijheid van planeten is een optische illusie - in werkelijkheid staan ze heel ver van elkaar af.
Vanuit astronomisch oogpunt vindt een samenstand plaats als hemellichamen dezelfde rechte klimming¹ of eclipticale lengtegraad² aan de hemel delen.
¹Rechte klimming komt overeen met de lengtegraad op het aardoppervlak, geprojecteerd op de hemelbol.
²Ecliptica is een denkbeeldige lijn die het schijnbare pad van de zon langs de hemel gedurende een jaar markeert. De eclipticale lengtegraad wordt langs de ecliptica oostwaarts gemeten vanaf de positie van de zon op de maart-equinox.
Hoewel de eerste definitie meer gangbaar is, is ze niet erg nauwkeurig. In feite beschrijft het een dichte nadering (kleine hoekafstand) van hemellichamen - een gebeurtenis die gewoonlijk plaatsvindt in de buurt van een samenstand. Maar haal deze gebeurtenissen niet door elkaar! Een dichte nadering is niet noodzakelijk een samenstand.
Meestal varieert de afstand tussen de hemellichamen tijdens een samenstand van 0,5° tot 9°. Om dit beter te begrijpen, moet je je voorstellen dat 0,5° de gemiddelde breedte is van een volle maanschijf. Soms komen planeten nog dichterbij - de laatste keer gebeurde dat met Jupiter en Saturnus in 2020 toen ze minder dan 0,1° van elkaar leken te staan. Zo'n gebeurtenis heet de grote samenstand en levert een spectaculair schouwspel op voor sterrenkijkers.
Een samenstand kan behalve planeten ook andere hemellichamen omvatten - bijvoorbeeld manen, asteroïden of sterren. In ons artikel geven we een opsomming van de komende samenstanden van de maan en planeten, zodat je te weten kunt komen welke planeet vanavond dicht bij de maan staat.
Planeten op één lijn
Sommige mensen verwarren een planetaire samenstand en planeten die op één lijn staan, iets wat soms ook wel een "planetenparade" wordt genoemd. Een samenstand impliceert een kortere dan gebruikelijke afstand tussen hemellichamen, terwijl een uitlijning betekent dat planeten op een rij staan in hetzelfde gebied van de hemel, gezien vanaf de aarde.
Samenstanden in februari
15 februari: Samenstand van Venus en Neptunus
Op 15 februari 2023 om 12:19 GMT vindt een van de dichtstbijzijnde planeetsamenstanden van het jaar plaats. Venus en Neptunus zullen elkaar slechts 45” van elkaar in het sterrenbeeld Waterman passeren Het vage Neptunus (magnitude 8) kan niet worden gezien zonder optische hulpmiddelen, in tegenstelling tot het prominente Venus (magnitude -4). Begin je observaties 's avonds, direct na zonsondergang, en kijk hoe de planeten lager boven de horizon zakken (ze gaan 1-2 uur na de zon onder).
Samenstanden in maart
2 maart: Samenstand van Venus en Jupiter
Op 2 maart 2023 om 04:15 GMT ontmoet Venus (magnitude -4) Jupiter (magnitude -2.1) in het sterrenbeeld Vissen op een afstand van 29' 24”. De samenstand is waarneembaar door een telescoop of verrekijker en met het blote oog. Geniet van de twee heldere stippen die tijdens de schemer dicht bij elkaar schijnen.
Nu weet je hoe en wanneer je de planeten deze maand dicht bij elkaar kunt spotten. Deel dit artikel met je vrienden als je het leuk vond!
We wensen je een heldere hemel en veel plezier met observeren!
