Augustus 2022 planetaire samenstanden
Deze augustus krijgen sterrenkijkers de kans om Mars en Uranus naast elkaar te zien. Lees verder om te weten te komen wanneer je ze kunt waarnemen.
Inhoud
- Wat is een planetaire samenstand?
- Planeten op één lijn
- Samenstanden in augustus
- Samenstanden in juni
- Samenstanden in mei
- Samenstanden in april
- Samenstanden in maart
Wat is een planetaire samenstand?
Simpel gezegd, vindt een planetaire samenstand plaats als twee of meer planeten dicht bij elkaar aan de hemel verschijnen. Zo'n nabijheid van planeten is een optische illusie - in werkelijkheid staan ze heel ver van elkaar af.
Vanuit astronomisch oogpunt vindt een samenstand plaats als hemellichamen dezelfde rechte klimming¹ of eclipticale lengtegraad² aan de hemel delen.
¹Rechte klimming komt overeen met de lengtegraad op het aardoppervlak, geprojecteerd op de hemelbol.
²Ecliptica is een denkbeeldige lijn die het schijnbare pad van de zon langs de hemel gedurende een jaar markeert. De eclipticale lengtegraad wordt langs de ecliptica oostwaarts gemeten vanaf de positie van de zon op de maart-equinox.
Hoewel de eerste definitie meer gangbaar is, is ze niet erg nauwkeurig. In feite beschrijft het een dichte nadering (kleine hoekafstand) van hemellichamen - een gebeurtenis die gewoonlijk plaatsvindt in de buurt van een samenstand. Maar haal deze gebeurtenissen niet door elkaar! Een dichte nadering is niet noodzakelijk een samenstand.
Meestal varieert de afstand tussen de hemellichamen tijdens een samenstand van 0,5° tot 9°. Om dit beter te begrijpen, moet je je voorstellen dat 0,5° de gemiddelde breedte is van een volle maanschijf. Soms komen planeten nog dichterbij - de laatste keer gebeurde dat met Jupiter en Saturnus in 2020 toen ze minder dan 0,1° van elkaar leken te staan. Zo'n gebeurtenis heet de grote samenstand en levert een spectaculair schouwspel op voor sterrenkijkers.
Een samenstand kan behalve planeten ook andere hemellichamen omvatten - bijvoorbeeld manen, asteroïden of sterren. In ons artikel geven we een opsomming van de komende samenstanden van de maan en planeten, zodat je te weten kunt komen welke planeet vanavond dicht bij de maan staat.
Planeten op één lijn
Sommige mensen verwarren een planetaire samenstand en planeten die op één lijn staan, iets wat soms ook wel een "planetenparade" wordt genoemd. Een samenstand impliceert een kortere dan gebruikelijke afstand tussen hemellichamen, terwijl een uitlijning betekent dat planeten op een rij staan in hetzelfde gebied van de hemel, gezien vanaf de aarde.
Samenstanden in augustus
1 augustus: samenstand van Mars en Uranus
Op 1 augustus 2022, om 09:22 GMT, ontmoet Mars Uranus in het sterrenbeeld Ram. De rode planeet zal de helderste van de twee zijn en schijnt met een magnitude van 0,2. De zwakke groenachtige stip van Uranus (magnitude 5,8) staat er 1°22' van verwijderd. Je kunt het duo het beste met een verrekijker waarnemen. Met een telescoop zijn de planeten alleen afzonderlijk te zien, omdat de afstand tussen hen te groot is voor zijn gezichtsveld.
Samenstanden in juni
11 juni: samenstand van Venus en Uranus
Op 11 juni 2022, om 13.14 uur GMT, zal Venus de planeet Uranus ontmoeten in het sterrenbeeld Ram. De heldere planeet Venus zal schijnen met een visuele magnitude van -3,9; de zwakkere planeet Uranus heeft een magnitude van 5,9. Het planetaire duo zal 1°36' uit elkaar staan. Deze hoekafstand tussen beide objecten is te groot om waar te nemen met het gezichtsveld van een telescoop, dus je kunt het beste een verrekijker gebruiken.
Wil je gemakkelijk planeten kunnen vinden aan de hemel, gebruik dan de app Sky Tonight. Tik op het vergrootglas onderaan het scherm, typ 'Venus' of 'Uranus' in het zoekveld, tik op het blauwe doelpictogram van het resultaat dat je zocht en dan krijg je de huidige locatie van de planeet aan de hemel te zien.
Samenstanden in mei
In mei zien we de ene fascinerende samenstand van Mars en Jupiter. Om het niet te missen, tik je "Mars Jupiter" in het zoekveld van de Sky Tonight-app en selecteer je het passende resultaat om de exacte tijden en coördinaten voor je locatie te vinden. Als je op het doelpictogram tikt, zie je de positie van de objecten aan de hemel op het moment van de samenstand.
29 mei: samenstand van Mars en Jupiter
Op 29 mei 2022, om 08:57 GMT, ontmoet Mars Jupiter in het sterrenbeeld Vissen. Jupiter zal helder schijnen met een magnitude van -2,3 en je kunt hem dus gemakkelijk met het blote oog waarnemen. Mars zal een beetje zwakker zijn — met een magnitude van 0,7. De planeten zullen aan de hemel slechts 0,6° van elkaar gescheiden zijn, maar nog steeds te ver van elkaar zijn om ze samen door een telescoop te zien. Probeer ze allebei met het blote oog of met een verrekijker te spotten!
Naast planetaire samenstanden kun je genieten van de samenstanden van de maan en planeten. Een groot aantal daarvan zal in mei plaatsvinden.
Samenstanden in april
Misschien mis je het precieze moment van samenstand, afhankelijk van je tijdzone. Maar wees niet teleurgesteld; ook de nacht na de samenstand zullen de hemellichamen die je graag zou willen zien nog vrij dicht bij elkaar staan.
5 april: samenstand van Mars en Saturnus
Op 5 april 2022, om 01:45 GMT, staan Mars en Saturnus dicht bij elkaar, waarbij Saturnus 0°19' ten noorden van Mars passeert. Ze ontmoeten elkaar in het sterrenbeeld Steenbok, stralend met een magnitude van 0,7 (Saturnus) en 1,0 (Mars). Venus voegt zich ook bij hen, en schijnt vlakbij met een magnitude van -4,3. Ze zullen allemaal zichtbaar zijn, zelfs met het blote oog. De 4 dagen oude maan verstoort de waarnemingen niet.
12 april: samenstand van Jupiter en Neptunus
Op 12 april 2022, om 20:05 GMT, vloeien Jupiter en Neptunus samen in het sterrenbeeld Waterman, slechts 0°06' van elkaar gescheiden. Jupiter is de helderste van de twee en schijnt met een magnitude van -2,1. Neptunus zal veel zwakker zijn met een helderheid van 8,0. Probeer een telescoop of verrekijker te gebruiken om de planeten waar te nemen. Je kunt het beste 's morgens vroeg met de waarnemingen beginnen.
18 april: samenstand van Mercurius en Uranus
Op 18 april 2022, om 13:47 GMT, passeert Mercurius (magnitude -1,0) 2°08' ten noorden van Uranus (magnitude 5,9). Ze ontmoeten elkaar in het sterrenbeeld Ram. De samenstand is beter waar te nemen vanaf het noordelijk halfrond. Pak een verrekijker en probeer de planeten aan de avondhemel te spotten. De Star Walk 2 app kan het je eenvoudiger maken door je te vertellen waar je moet zoeken.
30 april: samenstand van Venus en Jupiter
Op 30 april 2022, om 19:56 GMT, ontmoet Venus Jupiter in het sterrenbeeld Vissen. De planeten passeren elkaar op een record korte afstand van 14'. Je moet de grote samenstand van Jupiter en Saturnus in december 2020 gezien hebben, toen de twee planeten slechts 6' van elkaar verwijderd waren. Deze keer zullen Jupiter en Venus bijna even dicht bij elkaar staan. Vanaf de aarde lijkt het alsof Venus (magnitude -4,1) en Jupiter (magnitude -2,1) samensmelten tot één lichtpunt, helder genoeg om met het blote oog waar te nemen.
Mars draagt bij aan het unieke tafereel, en schijnt vlakbij met een magnitude van 1,1, wat natuurlijk niet zo helder is als Venus en Jupiter samen. Je kunt het tafereel het beste 's morgens waarnemen.
Samenstanden in maart
2 maart: samenstand van Mercurius en Saturnus
Op 2 maart 2022 om 15:48 GMT passeert Mercurius slechts 0°41' ten zuiden van Saturnus, waardoor het de meest nabije samenstand van deze twee planeten in 2022 is. De hemellichamen staan in het sterrenbeeld Steenbok en schijnen met een zichtbare magnitude van -0,1 (Mercurius) en 0,7 (Saturnus).
De beste tijd om de planeten te zien is 's ochtends als de burgerlijke schemering begint. Je hebt een duidelijke horizon en een verrekijker nodig om het beter te kunnen zien. Maar als je die niet bezit is dat ook niet erg - de gebeurtenis is ook met het blote oog zichtbaar. De maan hindert niet bij waarnemingen omdat ze dezelfde dag haar nieuwe fase bereikt.
16 maart: samenstand van Venus en Mars
Op 16 maart om 03:12 GMT lijken Venus en Mars dit jaar het dichtst bij elkaar te staan, slechts 3,9° uit elkaar. De heldere Venus, die onlangs haar grootste helderheid bereikte, zal een zichtbare magnitude hebben van -4,5. De rode planeet zal lang niet zo helder zijn, met een magnitude van slechts 1,2, maar is toch met het blote oog zichtbaar.
Net als Mercurius en Saturnus zijn Venus en Mars kort voor zonsopgang het best zichtbaar in het sterrenbeeld Steenbok. Waarnemers op het zuidelijk halfrond hebben een beter zicht omdat de planeten daar eerder boven de horizon komen en voor zonsopgang hoger klimmen.
29 maart: samenstand van Venus en Saturnus
Op 29 maart om 00:53 GMT passeert Venus dicht bij de planeet Saturnus. Hun samenstand zal dichterbij zijn dan de vorige; de afstand tussen de planeten is 2°09'. Venus zal iets aan helderheid inboeten en schijnt met een magnitude van -4,3. Saturnus behoudt op zijn beurt een helderheid van 0,7.
Zoek in de ochtenduren naar de hemellichamen in het sterrenbeeld Steenbok. Overigens zal Mars in de buurt staan, want die volgt Venus de hele maand maart. Alle planeten zijn met het blote oog zichtbaar, maar je kunt een verrekijker gebruiken om meer details te zien - zoals de fase van Venus of de ringen van Saturnus.
Nu weet je hoe en wanneer je de planeten deze maand dicht bij elkaar kunt spotten. Deel dit artikel met je vrienden als je het leuk vond!
We wensen je een heldere hemel en veel plezier met observeren!
