Kersthemel 2025: wat kun je eind december 2025 aan de nachtelijke hemel zien?
Welke hemelse cadeaus heeft de nachthemel dit jaar voor ons in petto met Kerst? Van heldere planeten en meteorenzwermen tot ongewone sterpatronen en deep-sky objecten — probeer ze allemaal te spotten! Met de gratis Sky Tonight app is het eenvoudig: typ gewoon de naam van een hemelobject in de zoekbalk, en de app toont je de positie aan jouw lokale hemel. Lees verder om alles te ontdekken over de kersthemel van dit jaar.
Inhoud
- “Kerststerren”: Jupiter, Mercurius, Sirius en meer
- Kerstconstellaties en asterismen
- Doe een wens: De Ursiden meteorenzwerm
- Kerst-deepskyobjecten
- Hoe vind je de kersthemelobjecten?
- Wat je kunt zien aan de kerstnachtelijke hemel 2025: kernpunten
“Kerststerren”: Jupiter, Mercurius, Sirius en meer
In de christelijke traditie is de “Kerstster” het mysterieuze hemelobject dat de Wijzen uit het Oosten naar de geboorteplaats van Jezus in Bethlehem leidde. Wij gebruiken deze term figuurlijk voor bijzonder heldere objecten (meestal planeten) die je tijdens de feestdagen kunt zien. Dit zijn de planeten en sterren die eind december 2025 extra opvallen aan de hemel.
Jupiter – De helderste “kerstster” van 2025
De grootste planeet in het zonnestelsel, Jupiter, is de blikvanger van de kersthemel in 2025. Slechts enkele weken voor zijn oppositie in januari straalt de reuzenplaneet op zijn seizoensbest — fel en onmiskenbaar. Rond Kerstmis staat Jupiter (magnitude -2,7) hoog in het sterrenbeeld Tweelingen en is hij met het blote oog makkelijk te zien als een helder, warm gekleurd puntje. Met zelfs een bescheiden verrekijker kun je zijn vier grootste manen onderscheiden. Op oudejaarsavond klimt Jupiter nog hoger, al vanaf later op de avond zichtbaar — een schitterende hemelse “lantaarn” die het nieuwe jaar verwelkomt!
Mercurius – De zeldzame gast
Op kerstochtend biedt het heelal een speciaal cadeautje voor vroeg opstaanders: de ongrijpbare planeet Mercurius, die meestal wegvalt in het zonlicht, zal helder schitteren in de ochtendschemering. Mercurius heeft zijn beste zichtbaarheid van het jaar voor het noordelijk halfrond en glanst als een klein kerstornament laag boven de zuidoostelijke horizon vóór zonsopkomst. Eerder deze maand, op 7 december, bereikte Mercurius zijn grootste westelijke elongatie, de grootste schijnbare afstand tot de Zon aan de hemel. In de kerstweek blijft hij gunstig staan voor waarneming, op ongeveer 12° van de Zon. Met een magnitude van -0,6 is Mercurius een van de helderste objecten aan de vroege ochtendhemel.
Saturnus – Het ringenornament
De planeet met ringen Saturnus (magnitude 1,0) verschijnt kort na zonsondergang en is in de schemering laag boven de zuidoostelijke horizon te zien. Met een telescoop kunnen zijn beroemde, iets geopende ringen een mooie beloning zijn voor een feestelijke waarnemer. Zoek de planeet in het sterrenbeeld Waterman.
Sirius – Het fonkelende juweel
De blauwe Sirius (magnitude -1,4), de enige echte ster in deze lijst, komt ’s avonds op in het zuidoosten. Rond middernacht bereikt hij zijn hoogste punt in de zuidelijke hemel. Omdat Sirius zowel extreem helder is als relatief laag boven de horizon staat, fonkelt hij door atmosferische turbulentie in felle regenboogkleuren — een opvallende, onmiskenbare feestelijke twinkeling. Zoek hem in het sterrenbeeld Grote Hond
Venus en Mars – Moeilijk te pakken
Venus, meestal het helderste sterachtige object aan de hemel, staat in december 2025 te dicht bij de Zon om goed te kunnen waarnemen, dus reken er niet te hard op dat je haar ziet.
De Rode Planeet Mars nadert ook de zonneconjunctie, waardoor hij heel lastig te onderscheiden is in de heldere schemerhemel.
Meer weten over andere heldere sterren die je in december kunt zien? Lees ons speciale artikel.
Kerstconstellaties en asterismen
De kerstnachtelijke hemel is “versierd” met feestelijke constellaties en asterismen die makkelijk te herkennen zijn. Sommige zijn bekend, andere juist verborgen — tijd om hun verhalen te ontdekken!
Orion – Het kerstcadeau
Het sterrenbeeld Orion, een van de meest herkenbare patronen aan de nachthemel, schittert helder tijdens de feestdagen en lijkt op een kosmisch "kerstcadeau". Heb je het ooit zo bekeken? Vier heldere sterren (Betelgeuze, Bellatrix, Saiph, en Rigel) omlijnen het pakket, terwijl de drie sterren in de Gordel van Orion asterisme (Alnitak, Alnilam, en Mintaka) een glinsterend lint vormen! Bekijk onze "videogedicht" over Orion en zijn naburige sterrenbeelden, sterren en sterrenclusters.
Als je dit hemelse geschenk "uitpakt" met je verrekijkers, vind je de prachtige Orionnevel, gelegen net onder de Gordel van Orion. Op een heldere nacht kun je hem zelfs met het blote oog zien als een vaag, wazig plekje. Laat deze stellaire kraamkamer, waar nieuwe sterren geboren worden, de geest van vernieuwing en verwondering inspireren die het vakantieseizoen met zich meebrengt!
De Gordel van Orion – De Drie Koningen
Je kunt de Gordel van Orion ook zien als een verwijzing naar het bijbelse verhaal. In veel kersthemeltradities krijgen de drie heldere sterren van de Gordel van Orion — Alnitak, Alnilam en Mintaka — de bijnamen “De Drie Koningen” of “De Drie Wijzen”. Ze staan bijna in een rechte lijn en wijzen omlaag richting Sirius, alsof ze de “Ster van Bethlehem” volgen. Rond Kerstmis zie je ze in de avond in het oosten opkomen en later in de nacht hoog in de zuidelijke hemel klimmen.
De Winterzeshoek – De hemelse krans
De Winterzeshoek (of Wintercirkel) is een enorm zeshoekig patroon van heldere sterren dat de winterhemel van het noordelijk halfrond domineert, ook rond Kerstmis. De hoeken worden gemarkeerd door enkele van de helderste sterren aan de hemel: Sirius, Procyon, Pollux, Capella, Aldebaran en Rigel (met Betelgeuze die binnenin de figuur gloeit). Samen vormen ze een sprankelende “hemelse krans” die veel van de mooiste constellaties van het seizoen omlijst, van Orion tot Tweelingen.
Om de Winterzeshoek te vinden, begin je bij de Gordel van Orion. Zoek de heldere ster die de rechteronderhoek vormt van Orions viersterren-omlijning — dat is Rigel; verleng daarna de lijn van de Gordel naar buiten om Sirius aan de ene kant en Aldebaran aan de andere kant te vinden. Volg vervolgens de boog van heldere sterren — Procyon, Pollux en Capella — om de enorme cirkel af te maken. Klinkt het nog steeds lastig? Typ dan gewoon “Winterzeshoek” in de zoekbalk van de Sky Tonight-app, tik op het doel-icoon en richt je toestel op de hemel — de app lijnt automatisch uit en leidt je rechtstreeks naar het asterisme.
Ongewoon asterisme – De Kerstgans
Op zoek naar iets nieuws voor je kerststerrenkijk-sessie dit jaar? Waarschijnlijk heb je het Kerstgans-asterisme nog niet gezien! Informatie hierover is te vinden in het boek "Binocular Highlights" door astronoom Gary Seronik. De Kerstgans bestaat uit ongeveer 10 heldere sterren nabij Mirfak — de helderste ster in het noordelijke sterrenbeeld Perseus. Pak je verrekijkers en gebruik de Sky Tonight app om het asterisme aan jouw lokale hemel te vinden!
Oud sterrenbeeld Rangifer – Het hemelse rendier
Hier is nog een nieuw doelwit voor sterrenkijkenthousiastelingen! Of moeten we zeggen "oud"? De Franse astronoom Pierre Charles Le Monnier creëerde het sterrenbeeld Rangifer in de 18e eeuw, maar het werd niet opgenomen in de lijst van 88 officieel erkende sterrenbeelden, dus nu wordt het beschouwd als "verouderd".
In het Latijn betekent Rangifer "rendier". Zul je in staat zijn om het rendier aan de hemel deze Kerstmis te vinden? Hoewel dit sterrenbeeld verdwenen is uit de moderne sterrenkaarten, blijven de sterren aan de hemel — ze bevinden zich tussen de Poolster en de rechterkant van de "M" van Cassiopeia. Omdat veel van deze sterren vaag zijn, heb je een donkere hemel nodig om ze te vinden. Gebruik de bovenstaande illustratie en de Sky Tonight app als je gids.
Sommige sterrenbeeldnamen klinken zó vreemd dat je je afvraagt of ze echt bestaan. Kat, Vlieg, Elektriciteitsgenerator… kun jij raden welke er nog steeds aan de hemel staat? Doe onze quiz over sterrenbeeldnamen om erachter te komen!.
Doe een wens: De Ursiden meteorenzwerm
Wat is een beter moment dan Kerstmis om wensen te doen onder de "vallende sterren"? Je hebt de perfecte gelegenheid op 22 december, wanneer de Ursiden hun piek bereiken. Deze meteorenzwerm is het beste zichtbaar op noordelijke breedtegraden en kan tot 10 meteoren per uur produceren. Dit jaar valt de piek van de Ursiden slechts twee dagen na Nieuwe Maan, dus de hemel is donker — perfecte omstandigheden om te kijken.
Kerst-deepskyobjecten
De feestelijke nachtelijke hemel bevat ook deepsky-juweeltjes die ver buiten ons zonnestelsel liggen. Om ze op hun best te zien, heb je wat duisternis en eenvoudige uitrusting nodig.
M44 – Praesepe (Kribbe)
De open sterrenhoop M44, ook bekend als Praesepe of de Bijenkorfcluster, draagt een naam die letterlijk “kribbe” betekent — en past daardoor perfect bij kersthemelverhalen. Hij staat in het sterrenbeeld Kreeft en is onder een donkere hemel met het blote oog te zien als een zacht, wazig vlekje, maar in een verrekijker komt hij pas echt tot leven: tientallen piepkleine sterren springen dan in beeld. Rond Kerstmis vind je M44 hoog aan de late-nacht- en vroege-ochtendhemel voor waarnemers op middelhoge noordelijke breedten, grofweg tussen Castor en Pollux in de Tweelingen en Regulus in de Leeuw. Om hem meteen te vinden, zoek je gewoon op “M44” in Sky Tonight en laat je de app je blik sturen.
NGC 2264 – Kerstboom
Ongeveer 2.500 lichtjaar ver weg, in het sterrenbeeld Eenhoorn, gloeit een hemelse kerstboom zwak tegen de donkere hemel. Dit feestelijk ogende deep-sky object, bekend als NGC 2264 of Kerstboomcluster, is een sterrenhoop ingebed in een nevel. NGC 2264 beslaat ongeveer 30 lichtjaar en bestaat uit jonge sterren tussen 1 en 5 miljoen jaar oud.
Hoewel de Kerstboomcluster een veelbelovende schijnbare magnitude van 3.9 heeft, is het moeilijk om hem met het blote oog te zien. We raden aan om breedveldverrekijkers te gebruiken om hem te observeren. Om uit te vinden waar je naar de cluster moet zoeken aan jouw hemel, gebruik de Sky Tonight app.
Hoe vind je de kersthemelobjecten?
Geen astronomie-expert in de buurt om uit te leggen wat je nu aan de hemel ziet? Met Sky Tonight kun je zélf die expert zijn! Open de app, geef locatietoegang en richt je telefoon op de hemel. Beweeg je telefoon over de lucht om de namen van planeten, sterren en sterrenbeelden direct te zien verschijnen. Geef jezelf of iemand die je liefhebt met Kerstmis een Sky Tonight-abonnement om nog verder te gaan — zonder advertenties en met een rijkere lijst aan items in Visible Tonight en Kalender. Sky Tonight downloaden
Wat je kunt zien aan de kerstnachtelijke hemel 2025: kernpunten
De nachthemel biedt deze feestdagen tal van hemelse wonderen, van heldere planeten tot unieke asterismen en deep-sky objecten. Of je nu de Kerstboomcluster probeert te spotten, een wens doet op de Ursiden, of jaagt op het hemelrendier, er wacht magie boven. Met de Sky Tonight app als je gids, wordt het verkennen van de kersthemel eenvoudig en leuk.
We wensen je heldere luchten en een vrolijk Kerstfeest!
