Deep-sky objecten in april 2022
Ons universum is vol prachtige hemellichamen die we gelukkig vanaf onze thuisplaneet de aarde kunnen waarnemen. En het zijn niet alleen sterren en nabije planeten die voor een sterrenkijker zonder optische hulpmiddelen als heldere stippen aan de hemel verschijnen. Als we aandachtig kijken, kunnen we zogenaamde deep-sky objecten zien die er als wazige plekken aan de hemel uitzien en pas vorm beginnen te krijgen als je er een telescoop of verrekijker bij pakt. Laten we deze verre objecten eens van dichterbij bekijken.
Inhoud
- Wat is een deep-sky object?
- Wat is een Messier-object?
- Waarom worden sommige sterrenstelsels NGC genoemd?
- Wat zijn de meest zichtbare deep-sky objecten?
- Deep-sky objecten ontmoeten de maan en Mercurius
Wat is een deep-sky object?
Deep-sky object is een term die gebruikt wordt om astronomische objecten buiten ons zonnestelsel te beschrijven - de meest voorkomende soorten zijn nevels, sterrenhopen en melkwegstelsels. Je hebt meestal een verrekijker of een telescoop nodig om ze waar te nemen, hoewel sommige met het blote oog vaag te zien zijn aan de donkere nachtelijke hemel.
Wat is een Messier-object?
De best waarneembare deep-sky doelwitten staan vermeld in de Messier catalogus. Er zijn 110 Messier-objecten, waaronder groepen sterren, gas- en stofwolken in onze Melkweg, plus sterrenstelsels buiten de onze die er prachtig uitzien door een telescoop. Het is interessant dat Charles Messier zelf niet wist dat hij de lijst van de helderste deep-sky objecten aan het samenstellen was. Hij was een kometenjager en maakte een lijst van alle objecten die niet met kometen verward moeten worden. In ieder geval houden nieuwsgierige sterrenkijkers nu Messier en zijn catalogus in ere. Er is zelfs een wedstrijd die de Messier marathon heet, waarbij astronomen proberen in één nacht zoveel mogelijk Messier-objecten te vinden, om zo hun observatievermogen en de kwaliteit van hun optische instrumenten te testen.
Waarom worden sommige sterrenstelsels NGC genoemd?
De andere populaire referentielijst is NGC - de New General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars. Deze bevat 7.840 objecten, zodat je je hele leven lang doelwitten hebt om waar te nemen. De objecten van deze twee catalogi, zijn, samen met vele andere, gratis te vinden in de Sky Tonight app - schrijf gewoon de naam van het object in het zoekveld, dan leer je de plaats ervan kennen en krijg je gedetailleerde info over het object.
Wat zijn de meest zichtbare deep-sky objecten?
Als je een arendsoog hebt, kun je proberen het Andromedastelsel (M31) en de Pleiaden (M45) met het blote oog te vinden. Ze zijn natuurlijk beter te zien bij een niet met licht vervuilde hemel. Maar er zijn meer mogelijkheden, als je optische instrumenten gebruikt. En hier geven we een lijst van DSO's die in april op een goede plaats staan voor sterrenkijken en astrofotografie, inclusief de data waarop ze het hoogst aan de hemel staan. Maak een afvinklijstje en vind ze allemaal!
1 april: het Sombrerostelsel (M104)
Het Sombrerostelsel, dat in het sterrenbeeld Maagd is te vinden, is een van de lastigste doelen voor astrofotografie, omdat hij in het midden heel helder is maar aan de randen wazig. Zelfs met een kleine verrekijker kun je de grote en heldere centrale uitstulping van het sterrenstelsel zien. Als je echter het beste zicht wilt krijgen op zijn zwakke randen, moet je minstens een 10 tot 12 inch telescoop gebruiken.
4 april: het Katteoogstelsel (M94).
M94 is een spiraalvormig sterrenstelsel in het sterrenbeeld Canes Venatici. Het sterrenstelsel staat bekend als een vruchtbaar gebied waar sterren gevormd worden en waar weinig donkere materie is - astronomen weten nog steeds niet waarom. Daarom is M94 een doelwit voor intense bestudering.
13 april: Centaurus A (NGC 5128)
NGC 5128, gelegen in het sterrenbeeld Centaurus, is een lensvormig sterrenstelsel dat ongeveer vijf miljoen jaar geleden een spiraalvormig sterrenstelsel opslokte. Die gebeurtenis veroorzaakte de sterke radiostraling die we nog steeds als radiogolven op aarde opvangen.
13 april: Omega Centauri (NGC 5139)
Omega Centauri is de grootste bolvormige sterrenhoop van de Melkweg die, naar schatting, 10 miljoen sterren bevat. Met het blote oog ziet hij eruit als een wazige ster en daarom werd hij in 140 na Chr. in de sterrencatalogus van Ptolemeus opgenomen. Tegenwoordig kun je op locaties in het zuiden zelfs met een kleine telescoop de overweldigende schoonheid van deze sterrenhoop in het sterrenbeeld Centaurus zien.
14 april: Het draaikolksterrenstelsel (M51)
Het spiraalstelsel M51 bevindt zich in het sterrenbeeld Canes Venatici. Zijn magnetische slingerarmen bestaan uit sterren en gas doorweven met stof. De armen dienen als sterrenfabrieken, die nieuwe sterrenhopen maken door waterstofgas samen te persen. M51 is een heel fotogeniek sterrenstelsel, dat zelfs met amateurtelescopen op het noordelijk halfrond goed te zien is.
16 april: het Zuidelijke Windmolenstelsel (M83)
M83 bevindt zich in het sterrenbeeld Hydra. Dit schitterende sterrenstelsel met een schijnbare magnitude van 7,5 is een van de helderste spiraalstelsels aan de nachtelijke hemel. En het is geen verrassing dat hij zo helder is - hij heeft in de afgelopen 100 jaar zes supernovae gehad! Hij is het best te zien in april op het zuidelijk halfrond en lijkt sterk op onze eigen Melkweg.
17 april: M3
De globale sterrenhoop Messier 3 bevindt zich in het sterrenbeeld Canes Venatici. Hij bevat het grootste aantal veranderlijke sterren van alle bekende sterrenhopen. Dergelijke sterren veranderen hun helderheid in de loop van de tijd, wat erg nuttig is voor astronomen om afstanden tot deep-sky objecten te meten. En los van de wetenschap is het gewoon een adembenemend mooi hemels object - miljoenen sterren die hun weg zoeken naar het dichte centrum van de sterrenhoop.
23 april: het Windmolenstelsel (M101)
Het Windmolenstelsel, gelegen in Ursa Major, is dit voorjaar het best te zien op het noordelijk halfrond. En het is niet eens één enkel deep-sky object - het bevat 11 heldere nevels die elk hun eigen NGC nummer hebben.
Deep-sky objecten ontmoeten de maan en Mercurius
In april 2022 kun je ook de maan in de buurt van de Pleiaden en de Bijenkorfcluster zien passeren en daarna Mercurius in samenstand met de Pleiaden. Laten we deze gebeurtenissen eens nader bekijken.
5 april: samenstand van de maan en de Pleiaden
Op 5 april, om 01:16 GMT, ontmoet de maan de Pleiaden sterrenhoop. Deze gebeurtenis is niet zo spectaculair om met het blote oog te bekijken, maar door een telescoop of verrekijker krijg je een oogstrelend beeld van onze natuurlijke satelliet die langzaam dicht langs de Pleiaden glijdt.
10 april: de maan verduistert de Bijenkorfcluster
Op 10 april, om 16:27 GMT, kruist de maan de Bijenkorfcluster, waardoor tientallen van haar sterren verduisterd worden. Hoewel de maan die avond te helder zal zijn om de sterrenhoop van dichtbij te bekijken, krijg je toch een uniek beeld door een verrekijker.
29 april: samenstand van Mercurius en de Pleiaden
Op 29 april, om 19:29 GMT, zijn Mercurius en de Pleiaden in samenstand en beide zijn goed te zien, zelfs door een kleine verrekijker. Mercurius staat 1,3° linksonder de Pleiaden sterrenhoop, dichter bij zijn helderste ster Eta Tauri, die ook wel Alcyone wordt genoemd.
Het kan aanvankelijk moeilijk lijken om je weg naar deep space te vinden, maar stel je eens voor dat die vage waas die je in je verrekijker hebt opgevangen een reusachtig sterrenstelsel is op meer dan 31 miljoen lichtjaar van de aarde! Het is een spannende ervaring die je niet mag missen. Je hoeft deze reis immers niet alleen te maken - je kunt deep-sky objecten gemakkelijk lokaliseren met de sterrenkijk apps Star Walk 2 en Sky Tonight.
Geniet van deep space sterrenkijken!
