De helderste kometen van 2020 en 2021

Dit jaar is ondanks alle beroering toch een geweldig jaar geweest voor elke liefhebber van kometen. In het artikel van vandaag vertellen we je over nog een komeet die je kunt zien voordat het jaar voorbij is, halen we herinneringen op aan de spectaculairste kometen van 2020 en doen we voorspellingen over de helderste kometen van 2021.

Nog een komeet voor 2020!

Aangezien 2020 nog niet voorbij is, beginnen we met de komeet die je in december nog kunt zien. C/2020 S3 (Erasmus) werd op 17 september 2020 ontdekt door de Zuid-Afrikaanse astronoom Nicolas Erasmus. Het is een langperiodieke komeet met een omlooptijd van ongeveer 1.800 jaar. Toen de komeet de vorige keer dicht bij de aarde kwam, zo’n 2.000 jaar geleden, viel dat niemand op omdat de telescoop nog niet was uitgevonden.

Erasmus is een behoorlijk heldere komeet die een piekmagnitude van 5,7 kan bereiken, maar je moet wel snel zijn als je hem wilt zien. Op 12 december 2020 bereikt de komeet zijn perihelium – het punt waarop hij het dichtst bij de zon is. Vanaf dat punt kun je hem niet meer waarnemen omdat hij verdwijnt in de schittering van de zon. Op dit ogenblik kun je proberen om C/2020 S3 (Erasmus) te zien met een verrekijker of een kleine telescoop. Je kunt de komeet het gemakkelijkst vinden met de Star Walk 2 app – tik gewoon op het pictogram met het vergrootglas en typ “Erasmus” in het zoekveld.

Rond kerst komt de komeet te laag aan de hemel te staan en kun je hem niet meer vanaf de grond waarnemen. Het zonneheliosferische waarnemingsruimtevaartuig SOHO van NASA/ESA kan Erasmus echter uit de omgeving van onze planeet zien vertrekken, omdat de komeet in het gezichtsveld van de LASCO C2-coronagraaf van SOHO komt.

De drie meest gedenkwaardige kometen van 2020

De onbetwiste koningin onder de kometen van 2020 was C/2020 F3 (NEOWISE). Sinds de ontdekking van de komeet in maart 2020 raakten steeds meer waarnemers geïnteresseerd in de komeet, omdat deze steeds helderder werd en dichter bij de aarde kwam. Binnen drie maanden werd hij van magnitude 17 tot magnitude 1 helderder en was hij duidelijk zichtbaar met het blote oog. Als gevolg hiervan werd komeet NEOWISE waarschijnlijk een van de meest gefotografeerde kometen in de geschiedenis. Geef jezelf een duimpje als je een foto hebt kunnen maken, want NEOWISE komt pas over 7.000 jaar weer terug.

De op een na helderste komeet was C/2020 F8 (SWAN) die ook in maart 2020 werd ontdekt. Met zijn groenige coma en een 10 miljoen mijl lange staart, gaf de komeet een prachtige show, vooral voor waarnemers op het zuidelijk halfrond. Eind april scheen hij aan de hemel met een magnitude 5 en was hij helder genoeg om met het blote oog te zien. Jammer genoeg nam de helderheid van de komeet kort daarna af en leek hij zelfs uit elkaar te vallen.

Plaats nummer drie wordt ingenomen door de langperiodieke komeet C/2019 U6 (LEMMON). Hij werd op 31 oktober 2019 ontdekt door de telescoop op Mount Lemmon. In juni 2020 bereikte de komeet een visuele magnitude van 6 en was hij met een verrekijker of zelfs met het blote oog zichtbaar aan een donkere en heldere hemel. Hij was lang niet zo helder als de komeet NEOWISE, maar bood toch een mooi plaatje als je hem wist te vinden.

Kometen die je in 2021 kunt zien

Hier is een lijstje van komende kometen die volgend jaar misschien je aandacht waard zijn.

In juni 2021 krijgen we bezoek van de kortperiodieke komeet 7P/Pons–Winnecke, die een omlooptijd heeft van ongeveer 6 jaar. Deze komeet is al 200 jaar bekend, sinds hij in 1819 werd ontdekt door de Franse astronoom Jean Louis Pons. 7P/Pons–Winnecke komt in juni behoorlijk dicht bij de aarde (ongeveer 0,44 AU), maar dat is niet voldoende om een helder object te worden aan onze hemel. Hij bereikt een visuele magnitude van ongeveer 10 en is het best zichtbaar op het zuidelijk halfrond met een telescoop.

Een andere kortperiodieke komeet, 15P/Finlay, vliegt in juli 2021 langs onze planeet en licht op tot een magnitude 10. Deze komeet werd in 1886 ontdekt door de Zuid-Afrikaanse astronoom William Henry Finlay. Een interessant feitje: van alle kortperiodieke kometen heeft 15P/Finlay een van de kleinste minimale baankruisafstanden (MOID) met de baan van de aarde. In 2060 passeert hij ons op ongeveer 0,04 AU en dat is maar zo’n 6,0 miljoen km. Zelden is een komeet zo dicht bij onze planeet geweest! Helaas moeten we nog wel wat geduld hebben (om het zwak uit te drukken).

Van de laatste heb je misschien wel eens gehoord. Tijdens de beroemde Rosetta-missie in 2014 is de landingsmodule Philae voor het eerst met succes geland op een komeet. Die komeet was 67P/Churyumov–Gerasimenko. Hij is vernoemd naar twee Sovjet-astronomen die hem in 1969 ontdekten – Klim Churyumov en Svetlana Gerasimenko. Deze kortperiodieke komeet bezoekt volgend jaar de aarde en komt in november het dichtst bij ons in de buurt – hij is dan ongeveer 0,41 AU ver weg. Volgens voorspellingen bereikt hij de 9de of zelfs de 8ste magnitude en is daarmee waarneembaar met een verrekijker.

Voorlopig lijkt het jaar 2021 niet erg veelbelovend voor wat betreft superheldere kometen. Maar laten we hopen op het beste – in 2020 had niemand verwacht dat NEOWISE zo’n gedenkwaardige verschijning zou worden. Blijf naar de hemel kijken!

Bijgewerkt 16 januari 2021: Komeet Leonard

Een nieuw ontdekte niet-periodieke komeet, C/2021 A1 (Leonard), zal ons tegen het einde van 2021 bezoeken. Hij zal het dichtst bij de aarde komen en het best zichtbaar zijn op 12 december. Volgens de schattingen kan de magnitude oplopen tot 1,5. Waarnemers op de middelste noordelijke breedtegraden kunnen al in september beginnen met het zoeken naar de komeet, terwijl waarnemers op het zuidelijk halfrond moeten wachten tot de tweede helft van december. Komeet Leonard is ontdekt op 3 januari 2021 door de Amerikaanse astronoom Gregory J. Leonard in het Mount Lemmon Observatory in Arizona, VS. Je vindt meer informatie over de komeet in ons artikel.