Zo fotografeer je de nachthemel: een gids voor beginners
Als je de apps Sky Tonight en Star Walk 2 hebt gebruikt om te sterrenkijken, dan heb je je vast wel eens afgevraagd hoe je foto's van de nachthemel moet maken. Hoewel je het beste een met de hand bediende spiegelloze camera of spiegelreflexcamera kunt gebruiken, zijn ook de nieuwste smartphones in het topsegment in staat om prachtige nachtopnamen te maken. Met deze tips en trucs kun je zelf aan de slaag gaan met het vastleggen en delen van je eigen beelden van de nachthemel, terwijl je leert sterrenkijken.
Inhoud
- Zo fotografeer je de nachthemel: handmatige camera's
- Zo fotografeer je de nachthemel: smartphones
- Veelgestelde vragen
Zo fotografeer je de nachthemel: handmatige camera's
De beste manier is een camera gebruiken die je met de hand kan bedienen. Dat is omdat de nachthemel donker is. Dus om genoeg licht op een camerasensor te laten vallen, moet je de sluiter ergens tussen de 10 seconden tot zelfs meerdere minuten lang open houden, afhankelijk van het soort foto dat je maakt. Natuurlijk heb je ook een compleet heldere hemel nodig als je een geslaagde opname wilt.
Apparatuur die je nodig hebt
Elke soort spiegelloze of spiegelreflexcamera kan een goede opname van de nachthemel maken. Je kunt elke lens gebruiken die je tot je beschikking hebt, maar hoe groter de hoek van de lens, hoe beter. Voor een brede afbeelding van de nacht met sterren boven een landschap of gebouwen, kun je alles gebruiken van 14 mm tot 50 mm. Ook het diafragma is belangrijk. Hoe sneller je lens, hoe beter, waarbij een diafragma tussen f1.8 en f4 ideaal is. Andere uitrusting die je nodig hebt, is een goed statief zodat je je camera te allen tijde stil kunt houden. Een draadontspanner kan ook handig zijn om trillingen te voorkomen die je opname vaag zullen maken, al kun je in plaats daarvan ook de sluiter instellen om met een vertraging van twee seconden te ontspannen.
Klaarzetten en scherpstellen
Sterrenfotografie kan een zeer ingewikkelde en dure hobby zijn, maar de basistechniek om een foto van de nachthemel te maken is simpel en werkt met elke handmatige camera. Het vergt alleen een beetje oefening. Als je je camera op het statief hebt, is het tijd om je lens scherp te stellen (gebruik nooit automatische scherpstelling). Er zijn twee manieren om dit te doen. Je kunt je lens instellen op handmatige scherpstelling en de knop op oneindig zetten (het symbool ∞). Je kunt ook een felle zaklamp op iets op de middengrond laten schijnen en daar handmatig op scherpstellen met de ‘live weergave’ van het lcd-scherm op de achterkant van de camera. Nadat je de opname gemaakt hebt, zoom je in op het lcd-scherm en kijk je of je sterren scherp zijn. Is dat niet zo, herhaal dan het proces totdat ze dat wel zijn.
Benodigde instellingen
Ga je handmatig foto's maken, dan moet je ook nadenken over je instellingen voor ISO-waarde, diafragma en sluitertijd. Precies welke instellingen je nodig hebt, hangt af van je type camera en de lichtomstandigheden van de omgeving om je heen. Een paar goede basisinstellingen zijn ISO 800 voor een duidelijke foto, de kleinste diafragmawaarde die je lens biedt (zoals f2.8 of f4) en een sluitertijd van 20 of 25 seconden. Maak voor de zekerheid veel testopnamen.
Nabewerking
Als je op de achterkant van je camera naar je foto's van de nachthemel kijkt, lijken ze misschien niet zo indrukwekkend. Maar als je in RAW-indeling opnamen maakt in plaats van in JPEG-indeling, kun je de foto's vanaf je SD-kaart exporteren en ze door nabewerkingssoftware halen zoals Adobe Lightroom of Photoshop. Het nabewerken van foto's van de nachthemel is een kunst op zich, maar als je experimenteert met instellingen zoals witbalans, belichting, kleurtemperatuur en ruisreductie kun je een ongelooflijke hoeveelheid details van de nachthemel onthullen.
Foto's maken van de Melkweg
Een van de mooiste aanblikken die je 's nachts kunt vastleggen, is die van ons eigen melkwegstelsel dat zich uitstrekt langs de nachthemel. De basistechniek om dat te doen verschilt niet van andere foto's van de nachthemel, maar deze opname moet je goed plannen. De Melkweg ziet er het beste uit in nachthemels zonder maan tussen mei (erg laat in de nacht in het zuidoosten) en september (na zonsondergang zichtbaar in het zuidwesten). Sky Tonight geeft je informatie over het schijngestalte van de maan.
Sterrenbanen en meteorenzwermen
Heb je je ooit afgevraagd hoe je cirkelpatronen van sterren kunt maken? Sterrenbanen zijn gemakkelijk, maar het vraagt wel om een beetje geduld. Verfijn met de zelfde basistechniek als hierboven de instellingen totdat je een foto kunt maken die er goed uitziet met een belichting van 30 seconden. Meestal lukt dat door de ISO-waarde en diafragmawaarde een beetje te verlagen. Zodra je tevreden bent met het resultaat, gebruik je een kompas om je camera richting het noorden te richten (richting Polaris, ook wel de Poolster en de Noordster genoemd) en maak zo veel mogelijk opnamen met een belichting van 30 seconden totdat je geduld op is. Als je minstens 100 identieke foto's hebt, haal je de JPEG's van je SD-kaart en importeer je ze in Photoshop of de gratis StarStaX-software. Daarna kun je gemakkelijk een indrukwekkende samengestelde afbeelding van een sterrenbaan maken. Dit is ook de beste manier om een 'vallende' ster vast te leggen tijdens een meteorenzwerm (de datums daarvan kun je vinden in de apps Sky Tonight en Star Walk 2).
Het internationale ruimtestation ISS en satellieten
Gebruik de app Satellite Tracker om erachter te komen waar en wanneer het ISS of de satelliet die je zoekt tevoorschijn komt. Op ongeveer 400 kilometer hoogte komt het ISS altijd vanuit het westen of zuidwesten om dan in het oosten of noordoosten weer te verdwijnen. Zorg dat je een paar minuten voordat het object naar verwachting overkomt in positie bent en richt je camera op het westzuidwesen. Zodra je het ISS ziet (een fel, wit licht), druk je op de ontspanknop op je camera, die je hebt ingesteld op dezelfde instellingen als eerder. Je kunt het beste van tevoren een beetje experimenteren en een paar minuten voordat de satelliet verschijnt een goede, scherpe afbeelding van de nachthemel krijgen.
Zo fotografeer je de nachthemel: smartphones
Als je foto's maakt van de nachthemel met een smartphone zal het eindresultaat niet zo indrukwekkend zijn als met een handmatige camera, maar het verschil wordt steeds kleiner. De nieuwste smartphones in het topsegment hebben grotere sensoren en steeds betere standen voor omstandigheden met weinig licht of voor 's nachts.
Apparatuur die je nodig hebt
Het enige wat je nodig hebt om met een smartphone foto's te maken van de nachthemel, is een statief. Er zijn verschillende maten verkrijgbaar, meestal met een veerbelaste, universele houder. Zorg dat je een model kiest dat stabiel is. Een Bluetooth-afstandsbediening kan ook handig zijn, want dan hoef je je smartphone niet aan te raken om de sluiter te openen en voorkom je bewogen of wazige foto's.
Instellingen en techniek
Tenzij je een handmatige camera-app gebruikt, is de enige manier om met een smartphone foto's van de nachthemel te maken door gebruik te maken van de speciale nachtinstellingen van je toestel. Vaak heten ze 'Nachtmodus' of 'Nachtzicht', afhankelijk van het merk van je smartphone. Ze gebruiken lichtsensoren om te berekenen hoe lang de lange belichting moet duren en zorgen zo dat alles automatisch blijft werken. Als er een handmatige modus is, kun je echter ook de instellingen voor de ISO-waarde en belichting selecteren.
Foto's maken van de maan
Sommige smartphones in het topsegment hebben ook een speciale 'maanmodus', die kunnen inzoomen op onze natuurlijke satelliet. Zelfs als jouw toestel niet beschikt over zo'n speciale modus, kun je proberen close-upfoto's van de maan te maken door een kleine telescoop. Zorg gewoon dat de maan in het oculair van de telescoop staat en houd dan de cameralens van de smartphone tegen het oculair. Tik op het scherm om de camera te laten scherpstellen en de belichting te vergrendelen. Maak vervolgens een paar opnamen. Als je het jezelf gemakkelijker wil maken, kun je een smartphoneadapter voor een telescoop kopen, die ervoor zorgt dat de camera van de smartphone en het oculair beter op één liggen.
Veelgestelde vragen
Heb ik een donkere hemel nodig om foto's van sterren te maken?
Het helpt als je een donkere hemel hebt, maar je kunt zelfs vanuit een achtertuin in een grote stad met veel lichtvervuiling beelden van de nachthemel vastleggen. Al even belangrijk is het maanlicht. Zelfs als je op de donkerste plek op aarde staat, heeft een volle maan een nadeliger effect op je foto's van de nachthemel dan lichtvervuiling. De beste tijd om foto's van de nacht te maken, is de 10 nachten voor de nieuwe maan. Dan is de lucht op zijn donkerst.
Kan ik mijn camera of smartphone op elk willekeurig punt in de nachthemel richten?
Ja, maar een foto waar alleen maar wat sterren op staan zal niet bijster interessant zijn. Denk goed na over de compositie van je beeld. Probeer iets interessants op de voorgrond van je opname te krijgen. Heb je sterren achter een gebouw of een boom, dan krijg je een veel mooier plaatje.
Heb ik een fullframe spiegelloze camera of spiegelreflexcamera nodig?
Voor de beste kwaliteit helpt het als je een spiegelloze camera of spiegelreflexcamera (ook wel DSLR-camera genoemd) met een fullframesensor hebt, waarmee je meer licht vangt van de sterren en de Melkweg en minder beeldruis krijgt. Maar ook met een zogeheten cropsensor- of smallframecamera (ook wel APS-C-camera genoemd) kun je een prima foto maken. Probeer de camera-apparatuur die je al hebt, zo veel mogelijk te benutten en vermijd de aanschaf van veel dure uitrusting.
Kan ik een hogere waarde dan ISO 800 gebruiken?
Veel moderne handmatige camera's kunnen overweg met zeer hoge ISO-waarden. Sommige nachtfotografen halen zelfs hun neus op voor ISO-instellingen lager dan ISO 3200. Maar oudere cropsensorcamera's leveren bijna altijd duidelijkere opnamen op als ze gebruikt worden met ISO 800 of lagere waarden. Vergeet nooit dat hoe de foto eruitziet op je lcd-scherm niet per se een goede representatie is van hoe de foto eruitziet op je computer. Instellingen zoals ISO 6400 lijken misschien geweldig op het lcd-scherm van je camera, maar tenzij je een zeer nieuwe camera hebt is het erg riskant om een hoge waarde te gebruiken.
Over de auteur: Jamie Carter is een ervaren journalist die gespecialiseerd is in wetenschap, technologie en reizen. Daarnaast schrijft hij ook artikels over sterrenkijken, met thema's als het verkennen van de nachthemel, zons- en maansverduisteringen, maanwaarnemingen, reizen naar de sterren, astronomie en ruimteverkenning. Hij is de redacteur van WhenIsTheNextEclipse.com en de auteur van 'A Stargazing Program for Beginners: A Pocket Field Guide', plus tal van gidsen die uitleggen hoe je zelf zons- of maansverduisteringen mee kunt maken.
