Laatste nieuws en algemene informatie over de interstellaire komeet 3I ATLAS
Dit jaar verwelkomen we een zeldzame gast aan onze hemel — de interstellaire komeet 3I/ATLAS! Het is pas het derde interstellaire object dat ooit is ontdekt, wat deze ontmoeting uniek maakt. Maar sommigen opperen een gewaagdere mogelijkheid: zou het een buitenaardse sonde kunnen zijn die door ons zonnestelsel reist? Wat je ook gelooft, je kunt 3I/ATLAS volgen in de Sky Tonight-app. Op weg uit het Zonnestelsel nadert hij de Aarde op 19 december 2025. Bovendien is hij nog steeds zichtbaar aan de hemel, en als je hem wilt zien, moet je opschieten. Ontdek wanneer en hoe je hem kunt zien, en plan jouw perfecte observatiemoment!
Inhoud
- Wat is 3I/ATLAS?
- Laatste nieuws over komeet 3I ATLAS: gaat 3I ATLAS de Aarde raken?
- 11 december: 3I/ATLAS nadert binnenkort de Aarde. Zijn we veilig?
- 10 december: een gigantische actieve zonregio staat uitgelijnd met komeet 3I/ATLAS
- 10 december: nieuwe prachtige afbeelding van komeet 3I/ATLAS
- 1 december: Nieuwe 3I/ATLAS-beelden suggereren dat hij bedekt kan zijn met ‘ijstvulkanen’
- 1 december: Pulseert 3I/ATLAS als een “hartslag”?
- 3I ATLAS nieuws in het kort: september-november 2025
- Live tracking van komeet 3I ATLAS: waar is 3I ATLAS nu en hoe kun je hem zien?
- ## Veelgestelde vragen over komeet 3I/ATLAS
- Waarom is komeet 3I/ATLAS bijzonder?
- Is komeet 3I/ATLAS het enige interstellaire object dat ooit is gevonden?
- Hoe weten we dat 3I/ATLAS niet uit ons Zonnestelsel komt?
- Gaat komeet 3I/ATLAS de Aarde raken?
- Wanneer verlaat 3I/ATLAS het Zonnestelsel?
- Is 3I/ATLAS zeker een komeet? Kan het een buitenaards ruimteschip zijn?
- 31 ATLAS, 3AI ATLAS, ATLAS 3I: wat is de juiste naam?
- Ontdekking van komeet 3I/ATLAS
- Komeet 3I/ATLAS: samenvatting
Wat is 3I/ATLAS?
3I/ATLAS is het derde bekende interstellaire object — een zeldzame bezoeker van buiten ons zonnestelsel. Het werd op 1 juli 2025 voor het eerst waargenomen door de ATLAS-surveytelescoop in Chili. De officiële visie, ondersteund door NASA, ESA, en de meeste astronomen, is duidelijk: 3I/ATLAS is een natuurlijke komeet — het derde interstellaire object ooit bevestigd, na ‘Oumuamua en komeet 2I/Borisov. Maar niet iedereen is overtuigd, en sommigen vinden dat zijn ongebruikelijke eigenschappen ruimte laten voor exotischere verklaringen.
Is 3I/ATLAS een buitenaards schip of een komeet? Harvard-professor vs. wetenschappelijke gemeenschap
Sinds de ontdekking heeft Harvard-astronoom Avi Loeb de vraag gesteld of 3I/ATLAS wel een gewone komeet is. Hij wijst op zijn ongewone helderheid, precieze baan door het zonnestelsel en het aanvankelijke gebrek aan duidelijke gasuitstoot — en beweert dat de komeet zich niet gedraagt zoals verwacht. In latere updates wees Loeb op zijn verrassende stabiliteit en hoge massa en suggereerde dat, als het object ooit van koers zou veranderen nabij de Zon, dit eerder op technologische voortstuwing dan op natuurlijke krachten zou kunnen wijzen. Hij grapte zelfs dat mensen “voor 29 oktober op vakantie moesten gaan”, wanneer de komeet zijn perihelium bereikt — voor het geval het iets veel vreemders blijkt te zijn dan gedacht.
De meeste astronomen zijn echter niet overtuigd. Waarnemingen van de Hubble, SPHEREx en ESA’s Mars-sondes tonen kenmerken van een klassieke komeet: een kleine ijzige kern, een coma rijk aan kooldioxide, waterdampuitbarstingen en zelfs een zeldzame antistaart die wordt veroorzaakt door de kijkhoek. Het bewijs laat zien dat 3I/ATLAS een opmerkelijke natuurlijke komeet is die wetenschappers een ongekende blik biedt op de chemie van interstellaire objecten.
Laatste nieuws over komeet 3I ATLAS: gaat 3I ATLAS de Aarde raken?
Er is zó veel gebeurd sinds de interstellaire komeet 3I/ATLAS opdook dat je al snel de draad kwijtraakt. Is hij wéér van kleur veranderd? Is zijn baan verschoven? Vormt hij een gevaar voor onze planeet? Dit is alles wat we tot nu toe weten over wat er gaande is met deze mysterieuze bezoeker uit een ander sterrenstelsel.
11 december: 3I/ATLAS nadert binnenkort de Aarde. Zijn we veilig?
De interstellaire komeet 3I/ATLAS gaat richting zijn dichtste nadering tot de Aarde op 19 december, maar NASA benadrukt dat er absoluut geen gevaar is. De komeet passeert op een afstand van ongeveer 1.8 AU — dat is bijna twee keer de afstand tussen de Aarde en de Zon.
Op die enorme afstand kan de komeet onze planeet op geen enkele merkbare manier beïnvloeden — niet fysiek, niet zwaartekrachtmatig, niet elektromagnetisch — en hij zal de Aarde absoluut niet raken.
Toch is deze passage wetenschappelijk gezien spannend: het is de beste kans voor observatoria op Aarde — en voor ruimtetelescopen zoals Hubble en JWST — om hoogwaardige data vast te leggen voordat 3I/ATLAS voorgoed de diepe ruimte in verdwijnt.
10 december: een gigantische actieve zonregio staat uitgelijnd met komeet 3I/ATLAS
Een enorm zonnevlekkcomplex 4294–4296–4298 — een van de grootste van het afgelopen decennium en het grootste van de huidige zonnecyclus — is in een positie gedraaid waarbij uitbarstingen nu recht in de richting van de interstellaire komeet 3I/ATLAS kunnen worden gestuurd. Het traject van de komeet kruist de mogelijke paden van coronale massa-ejecties (CMEs) afkomstig uit deze gigantische actieve regio.
Wat AR 4294–4296–4298 zo interessant maakt, is het gedrag. Ondanks zijn kolossale omvang — meer dan 2000 microhemisferen, waarmee hij tot de grootste ooit gemeten behoort — bleef de regio van 1 tot 7 december opvallend rustig, zonder M- of X-klasseflares te produceren. Daarna, op 8 december, barstte hij plots los met een X1.1-flare, gevolgd door acht M-klasseflares in rap tempo. Voor een zonnevlekkcomplex van deze omvang oogt zo’n lange stilte gevolgd door een uitbarsting aan activiteit ongewoon. De komende 24–48 uur brengen 3I/ATLAS in de zone waarin hij mogelijk geraakt kan worden door plasma van deze uitbarstingen — net zoals tijdens de zonnestorm die eind september werd voorspeld.
Of deze zonne-uitbarstingen nu wel of geen extra wending geven aan het verhaal van de komeet, astronomen zullen dit in elk geval nauwlettend volgen.
10 december: nieuwe prachtige afbeelding van komeet 3I/ATLAS
Komeet 3I/ATLAS blijft zichtbaar aan de hemel en is nog steeds bereikbaar voor zowel waarnemen als fotograferen. Onlangs legde astrofotograaf Osama Fathi een indrukwekkend beeld vast van de komeet die boven de vulkanische heuvels van de Zwarte Woestijn in Egypte voorbijdrijft, met zijn delicate, vervagende gloed tegen het ruige landschap.
Om de structuur van de komeet en de zwakke gashalo zichtbaar te maken, werd de scène gestapeld uit 60 belichtingen van 60 seconden op ISO 1500, gevolgd door 60 belichtingen van 30 seconden.
1 december: Nieuwe 3I/ATLAS-beelden suggereren dat hij bedekt kan zijn met ‘ijstvulkanen’
Nieuwe beelden van de interstellaire komeet 3I/ATLAS hebben iets spectaculairs onthuld: spiraalvormige stralen die uit het oppervlak schieten. Volgens sommige astronomen zouden dit cryovulkanen kunnen zijn — “ijstvulkanen” die gas en stof de ruimte in blazen wanneer de komeet opwarmt in de buurt van de Zon.
Het idee moet nog worden bevestigd, maar als het standhoudt, is 3I/ATLAS mogelijk heel anders dan de kometen die we gewend zijn. Hij lijkt dan misschien meer op de ijzige werelden in het buitenste Zonnestelsel — zoals Pluto of Triton — dan op de typische kometen die we dichter bij huis zien.
1 december: Pulseert 3I/ATLAS als een “hartslag”?
De Harvard-astronoom Avi Loeb, die sinds de ontdekking van 3I/ATLAS op zijn eigenaardigheden wijst, ziet nu nog iets opmerkelijks: de helderheid van de komeet lijkt elke 16 uur toe te nemen en weer af te nemen. Normaal gesproken zouden zulke variaties worden verklaard door een roterende kern; maar in dit geval komt bijna al het licht dat we zien uit de coma, niet uit de kern, waardoor de gebruikelijke verklaring niet goed opgaat.
Loeb stelt een andere mogelijkheid voor: de straalstromen van de komeet zouden in pulsen kunnen afgaan en zo een herhalend “hartslag”-patroon creëren. Elke uitbarsting van gas en stof zorgt ervoor dat de coma oplicht, daarna verzwakt en vervolgens opnieuw oplaait. Dat kan nog steeds een natuurlijk proces zijn — bijvoorbeeld een vluchtige zone op het oppervlak die eenmaal per omwenteling gas loslaat. Maar Loeb merkt op dat, als de stralen niet altijd naar de Zon gericht zijn of hun timing té precies lijkt, het gedrag minder “kometachtig” en eerder… onnatuurlijk wordt. In dat geval, zo betoogt hij, zouden we tekenen kunnen zien van een kunstmatig mechanisme met een gecontroleerd uitlaatsysteem.
Voorlopig is het slechts een nieuw raadsel, en astronomen haasten zich om meer gegevens te verzamelen om het op te lossen.
3I ATLAS nieuws in het kort: september-november 2025
Het zijn drukke maanden geweest voor onze interstellaire bezoeker. Als je het spoor van dit snelle kosmische verhaal bent kwijtgeraakt, geen zorgen. Hier is een overzicht van wat 3I/ATLAS de afgelopen tijd heeft meegemaakt:
- 20 sep: Astronomen zien een mysterieuze groene gloed rond 3I/ATLAS — waarschijnlijk veroorzaakt door ongebruikelijke gassen.
- 23 sep: Een nieuwe theorie suggereert dat 3I/ATLAS een “planeetvormende zaadkorrel” zou kunnen zijn, een overblijfsel dat jonge sterren helpt planeten te vormen.
- 23 sep: Een zonnevlam wordt voorspeld de komeet te raken — de eerste ooit bij een interstellaire bezoeker.
- 25 sep: Avi Loeb merkt op dat de komeet geen niet-gravitatoire versnelling vertoont en ongewoon zwaar kan zijn — of zelfs aangedreven.
- 28 sep: Loeb koppelt 3I/ATLAS aan het legendarische “Wow!-signaal” uit 1977, terwijl de komeet door hetzelfde hemelgebied trekt.
- 29 sep: De komeet overleeft ongeschonden een zonnevlam, in tegenstelling tot veel andere kometen.
- 30 sep: 3I/ATLAS verdwijnt achter de Zon, onzichtbaar tot eind november.
- 1 okt: De komeet nadert Mars, wat NASA-sondes en rovers de kans geeft hem van dichtbij te observeren.
- 5 okt: Een nieuwe Mars-foto bevestigt de zwakke gloed van de komeet.
- 7 okt: ESA’s ExoMars- en Mars Express-missies maken nieuwe beelden van de delicate coma van de komeet.
- 7 okt: NASA’s Swift-observatorium detecteert waterdamp — de eerste bevestigde detectie van een interstellaire komeet.
- 19 okt: Het Keck-observatorium ziet een zeldzame antistaart die, door de kijkhoek, naar de Zon lijkt te wijzen.
- 21 okt: Terwijl de komeet achter de Zon verdwijnt, suggereert Loeb dat hij het Oberth-effect kan gebruiken om ongemerkt van koers te veranderen.
- 29 okt.: 3I/ATLAS overleeft zijn nauwe passage langs de Zon en wordt plots veel helderder.
- 2 nov.: 3I/ATLAS verschijnt weer in beeld nadat hij verloren ging in de schittering van de Zon.
- 4 nov.: De interstellaire komeet 3I/ATLAS lijkt opnieuw van kleur te veranderen – recente beelden tonen hoe de bezoeker naar een blauwige tint verschuift.
- 5 nov.: Terwijl komeet 3I/ATLAS het perihelium verliet, merkten onderzoekers een kleine afwijking in de baan van de komeet op (ongeveer 4 boogseconden naast de voorspellingen), wat geruchten voedde dat de komeet van koers was veranderd.
- 10 nov.: De nieuwste beelden uit Spanje tonen duidelijk twee afzonderlijke staarten bij 3I/ATLAS: een “rokerige” staart van ongeveer 30 boogminuten (ongeveer de schijnbare diameter van de Volle Maan) en een antistaart van stofdeeltjes van circa 10 boogminuten, die richting de Zon wijst.
- 10 nov.: De MeerKAT-radiotelescoop in Zuid-Afrika detecteerde een radiosignaal afkomstig van 3I/ATLAS – een constante achtergrondemissie die typisch is voor gas en stof in de ruimte, geen gemoduleerd signaal dat informatie draagt. Vergelijkbare emissies werden voor het eerst bij kometen geregistreerd in de jaren 1970.
- 11 nov.: Nieuwe waarnemingen suggereren dat 3I/ATLAS is veranderd door galactische kosmische straling tijdens zijn lange reis tussen de sterren. Met andere woorden: wat we nu zien is mogelijk helemaal niet het oorspronkelijke oppervlak van de komeet, maar een soort “verbrande schil” die het oeroude ijs en stof verbergt van het systeem waarin hij ontstond.
- 11 nov.: Harvard-astronoom Avi Loeb veronderstelde dat 3I/ATLAS mogelijk zijn scheervlucht langs de Zon niet heeft overleefd (en als hij het wel heeft overleefd, is het misschien helemaal geen komeet).
- 20 nov.: NASA heeft eindelijk de langverwachte beelden van 3I/ATLAS vrijgegeven, gemaakt tijdens de nauwe passage langs Mars begin oktober — een publicatie die weken werd uitgesteld door de shutdown van de Amerikaanse overheid.
- 25 nov.: De International Asteroid Warning Network (IAWN) kondigde haar speciale komeet-astrometriecampagne voor 3I/ATLAS aan, die loopt van 27 november 2025 tot en met 27 januari 2026.
Live tracking van komeet 3I ATLAS: waar is 3I ATLAS nu en hoe kun je hem zien?
Wil je een glimp opvangen van een reiziger uit een ander stersysteem? Komeet 3I/ATLAS trekt door onze kosmische buurt, en met het juiste moment en de juiste uitrusting kun je hem zelf zien. Hieronder leggen we uit hoe helder hij wordt, wanneer en waar je moet kijken, en hoe je veelgemaakte fouten (zoals maanschijn) kunt vermijden om je kansen te vergroten.
Helderheid van komeet 3I ATLAS: wat ga je zien?
Toen hij voor het eerst werd ontdekt, was de komeet extreem zwak, met ongeveer magnitude 18. In september 2025 was hij opgehelderd tot magnitude 14–15. Toen 3I/ATLAS eind oktober de Zon naderde, verraste hij astronomen door veel sneller helderder te worden dan verwacht: ineens werd hij zichtbaar voor ruimtetelescopen op magnitude 9–10. Die uitbarsting kwam waarschijnlijk doordat waterijs actief werd toen zonlicht diepere lagen onder het oppervlak bereikte — een bewijs dat 3I/ATLAS veel dynamischer is dan vroege modellen suggereerden.
In november 2025, na het uit de zonconjunctie tevoorschijn komen, bleef 3I/ATLAS stabiel rond magnitude 11–13, in lijn met de voorzichtigere helderheidsverwachtingen.
In december 2025 was de komeet echter alweer verzwakt na zijn onverwachte post-perihelium opleving. Nu hij van de Zon wegtrekt en zijn stofproductie afneemt, schijnt 3I/ATLAS rond magnitude 13–15, afhankelijk van opening en hemelcondities. Daarmee zit hij nét binnen het bereik van middelgrote amateurtelescopen, terwijl kleinere instrumenten moeite hebben om zijn diffuse coma te detecteren. Tenzij er nog een uitbarsting volgt, zal 3I/ATLAS in de eerste maanden van 2026 verder vervagen.
Zelfs op dit niveau blijft de komeet het helderste interstellaire object dat ooit is waargenomen, al is hij nu vooral een doelwit voor toegewijde komeetwaarnemers in plaats van casual sterrenkijkers.
Wanneer en waar kun je komeet 3I/ATLAS zien?
De baan van komeet 3I/ATLAS ligt vrijwel in het vlak van de planeten (inclinatie ≈5° ten opzichte van de ecliptica), wat betekent dat hij vanuit beide halfronden zichtbaar is.
Het beste observatievenster was in november 2025, toen de komeet eindelijk weer achter de Zon vandaan kwam en zijn piekhelderheid bereikte. In december 2025 raast 3I/ATLAS door het sterrenbeeld Leo, nog zichtbaar in de vroege ochtenduren. Zijn helderheid is echter gedaald tot ongeveer magnitude 14 en zwakker, en hij zal blijven vervagen. Tegen het einde van het jaar drijft de komeet verder weg en laat hij het Zonnestelsel achter zich. Vanaf januari–februari 2026 zal de komeet alleen nog door professionele astronomen waarneembaar zijn.
Observatietips voor komeet 3I/ATLAS: hoe zie je hem?
3I/ATLAS is al voorbij zijn piekhelderheid. Nu hij vervaagt, verschijnt de komeet als een zeer zwakke, diffuse gloed, maar hij blijft zichtbaar voor geduldige waarnemers met amateurinstrumenten. Plan zorgvuldig om hem te zien:
- Observeer vóór zonsopkomst, tot 2 uur voor de Zon opkomt.
- Zoek een donkere locatie met vrij zicht richting de oostelijke horizon.
- Gebruik lage vergroting (20–60×) om het contrast te vergroten en de zwakke coma te laten zien.
- Vermijd fel maanlicht. De gloed van de Maan kan zo’n zwak object makkelijk wegwassen, dus mik op de Nieuwemaan-nacht van 20 december.
Voor eenvoudige planning kun je de maanfasenkalender op onze website raadplegen.
3I/ATLAS volgen: waar bevindt hij zich nu?
Op dit moment glijdt de interstellaire komeet 3I/ATLAS door het sterrenbeeld Leo, terwijl hij na zijn recente nauwe passage gestaag van de Zon weg beweegt. Je kunt de gratis Sky Tonight-app gebruiken als komeetvolger om zijn exacte positie aan de hemel te vinden:
- Open de app en tik op het vergrootglaspictogram onderaan het scherm;
- Typ “3I ATLAS” in de zoekbalk en tik op het blauwe doelpictogram — de komeet verschijnt op de hemelkaart;
- Richt je toestel naar de hemel en volg de witte pijl op het scherm tot hij je naar komeet 3I/ATLAS boven je locatie leidt.
## Veelgestelde vragen over komeet 3I/ATLAS
Waarom is komeet 3I/ATLAS bijzonder?
Om te beginnen is het een echt interstellair object, wat betekent dat het niet in ons Zonnestelsel is ontstaan maar afkomstig is uit een compleet ander stersysteem. Zulke objecten zijn extreem zeldzaam, dus elke nieuwe ontdekking zorgt voor opschudding. Bovendien wijzen vroege schattingen erop dat de kern tot wel 5 kilometer groot kan zijn, waarmee het een van de grootste interstellaire lichamen is die ooit zijn waargenomen. En het mooiste is dat deze kosmische bezoeker dit jaar zichtbaar aan de hemel zal zijn.
Is komeet 3I/ATLAS het enige interstellaire object dat ooit is gevonden?
Nee hoor! 3I/ATLAS is het derde bevestigde interstellaire object dat ons Zonnestelsel binnenkomt. De allereerste was het vreemd gevormde object ‘Oumuamua, ontdekt in 2017 — een langgerekte rots waarvan sommigen dachten dat het leek op een buitenaards ruimteschip. Daarna kwam 2I/Borisov in 2019, die zich als een typische komeet gedroeg met een heldere coma en staart.
Hoe weten we dat 3I/ATLAS niet uit ons Zonnestelsel komt?
Zijn ongebruikelijke baan was de eerste grote aanwijzing — die was niet gesloten, maar hyperbolisch, waardoor astronomen vermoedden dat de komeet niet lokaal was. Later bevestigden baanberekeningen het: 3I/ATLAS volgt een duidelijk hyperbolisch pad, met een snelheid en overmaat aan energie die typisch zijn voor interstellaire objecten en te hoog voor een baan die zwaartekrachtmatig aan de Zon gebonden is.
Gaat komeet 3I/ATLAS de Aarde raken?
Geen zorgen — komeet 3I/ATLAS zal door het binnenste deel van ons zonnestelsel trekken, maar blijft ver van de Aarde verwijderd. Zijn dichtste nadering vindt plaats op 19 december 2025. De afstand tussen beide lichamen zal ongeveer 1,8 AE bedragen — zo’n 269 miljoen km, bijna twee keer de gemiddelde afstand tussen Aarde en Zon.
Wanneer verlaat 3I/ATLAS het Zonnestelsel?
Na zijn dichtste nadering tot de Zon eind oktober 2025 is 3I/ATLAS begonnen aan zijn terugreis naar de interstellaire ruimte. Met een snelheid van ongeveer 30 km/s op een duidelijk hyperbolische baan gaat hij snel genoeg om volledig aan de zwaartekracht van de Zon te ontsnappen. Op weg naar buiten bereikt de komeet zijn perigeum (dichtst bij de Aarde) op 19 december 2025 en kruist hij tegen 16 maart 2026 voorbij de baan van Jupiter. Begin jaren 2030 heeft hij de planetaire regio van het Zonnestelsel verlaten — en zet hij zijn stille reis door de Melkweg voort, net zoals hij ooit aankwam.
Is 3I/ATLAS zeker een komeet? Kan het een buitenaards ruimteschip zijn?
De kans is groot dat 3I/ATLAS gewoon een komeet is. Het heeft een ijzige kern, produceert gas en stof, en ontwikkelt een coma en een staart — klassiek komeetgedrag (je kunt dit nalezen in ons speciale artikel over kometen). We hadden misschien gehoopt op buitenaardse vrienden, maar dit keer is het gewoon natuur.
Mensen willen graag geloven, en daarom worden veel gewone dingen vaak aangezien voor UFO’s: van ballonnen tot door mensen gemaakte satellieten in de nachtelijke hemel. Om je te helpen, hebben we de meest voorkomende vergissingen verzameld in onze infographic. Laat je niet misleiden!
31 ATLAS, 3AI ATLAS, ATLAS 3I: wat is de juiste naam?
Als je mensen online “31 ATLAS” of “3AI ATLAS” hebt zien gebruiken, geen zorgen — ze bedoelen allemaal hetzelfde object. De officiële aanduidingen zijn C/2025 N1 (ATLAS) en 3I/ATLAS, die er verschillend uitzien maar verwijzen naar dezelfde interstellaire komeet.
C/2025 N1 (ATLAS) is de voorlopige aanduiding van de komeet, volgens de standaardnaamgeving van de IAU:
- C/ — niet-periodieke komeet.
- 2025 — het jaar van ontdekking.
- N1 — het eerste object ontdekt in de eerste helft van juli (periode “N”).
- ATLAS — het project dat de ontdekking deed.
3I/ATLAS is de andere benaming, die ook volgt volgens het IAU-systeem, maar de interstellaire oorsprong benadrukt:
- 3I geeft aan dat dit het derde bevestigde interstellaire object is (na 1I/‘Oumuamua en 2I/Borisov).
- ATLAS verwijst opnieuw naar het ontdekproject.
C/2025 N1 (ATLAS) plaatst de komeet dus in de catalogus van kometen binnen het Zonnestelsel, terwijl 3I/ATLAS de unieke status als interstellaire bezoeker benadrukt. Beide namen zijn correct — ze vertellen gewoon verschillende kanten van hetzelfde verhaal.
Ontdekking van komeet 3I/ATLAS
De komeet werd op 1 juli 2025 ontdekt door een geautomatiseerde telescoop van het ATLAS-project in Chili, dat is opgezet om te speuren naar potentieel gevaarlijke asteroïden. Op de beelden verscheen het object als een zeer zwakke ster van magnitude 20, op ongeveer 4,5 miljard kilometer van de Zon. Al de volgende dag toonden berekeningen aan dat zijn baan hyperbolisch was — en dus niet gesloten. Dat betekende dat het object afkomstig was van buiten het Zonnestelsel. Op 2 juli bevestigde het Minor Planet Center officieel dat het om een interstellair object ging.
In eerste instantie dacht men dat het een asteroïde was, maar latere waarnemingen lieten tekenen van komeetactiviteit zien, waaronder een kleine coma en een korte staart. In de weken daarna nam de helderheid langzaam toe, en werd duidelijk dat het een volwaardige komeet betrof.
Waarom zijn interstellaire kometen zoals 3I/ATLAS zo zeldzaam?
De meeste kometen die we aan de nachtelijke hemel zien, behoren tot het Zonnestelsel. Ze zijn miljarden jaren geleden gevormd in verre gebieden zoals de Oortwolk of de Kuipergordel en volgen langgerekte, elliptische banen rond de Zon. Soms wordt hun pad iets aangepast door planetaire zwaartekracht, maar ze blijven gebonden aan onze ster.
Een interstellaire komeet heeft echter een heel ander verhaal. Die ontstaat in een ander planetenstelsel en krijgt vervolgens zo’n sterke zwaartekrachtduw van planeten of passerende sterren dat hij voorgoed wordt weggeslingerd. Vanaf dat moment dwaalt hij miljoenen of zelfs miljarden jaren door het sterrenstelsel — tot hij bij puur toeval door ons Zonnestelsel komt. Die kans is extreem klein — daarom zijn er tot nu toe pas drie interstellaire objecten geïdentificeerd, waaronder 3I/ATLAS.
Waarom besteden astronomen zoveel aandacht aan interstellaire objecten?
Interstellaire bezoekers zoals 3I/ATLAS zijn van onschatbare waarde voor de wetenschap: ze fungeren als natuurlijke boodschappers uit andere stersystemen. In tegenstelling tot lokale kometen, die binnen ons Zonnestelsel zijn gevormd, zijn deze objecten ontstaan rond compleet andere sterren, en hebben ze een kosmische reis van miljoenen of miljarden jaren achter de rug voordat ze bij ons aankwamen.
Door ze te bestuderen kunnen astronomen ontdekken hoe planeten en kometen ontstaan onder totaal andere omstandigheden. Waarnemingen van 3I/ATLAS tonen aan dat het object hoogstwaarschijnlijk bestaat uit water en koolstofdioxide — dezelfde ingrediënten die we in veel kometen uit het Zonnestelsel zien. Dit wijst erop dat het “recept” voor het vormen van kometen — en misschien zelfs planeten — verrassend universeel kan zijn in het melkwegstelsel.
Komeet 3I/ATLAS: samenvatting
Komeet 3I/ATLAS (C/2025 N1) is pas het derde interstellaire object dat ooit in ons Zonnestelsel is waargenomen, na ‘Oumuamua en 2I/Borisov. Het is groot — met een kern van naar schatting 0,6–5,6 km — en snel, met een snelheid van ongeveer 210.000 km/u. Op 19 december maakt de komeet zijn dichtste nadering tot de Aarde, op een afstand van ongeveer twee keer de afstand Aarde–Zon. Mis deze kans niet om een boodschapper uit een ander sterrenstelsel te volgen! Met de gratis Sky Tonight app vind je komeet 3I/ATLAS in enkele seconden, plan je je observaties en volg je zijn reis langs de sterrenbeelden.
Nu zichtbaar: ontdek de andere kometen die alle aandacht trekken
Ook al is 3I/ATLAS niet meer op zijn hoogtepunt, hij is nog steeds waarneembaar met amateurtelescopen. Bovendien zijn er in december nog andere kometen zichtbaar aan de hemel! Bekijk ons regelmatig bijgewerkte artikel over de beste kometen om nu te zien om op de hoogte te blijven van de helderste reizigers aan de hemel.
