Supermaan 2024: Waarom Is de Maan Zo Groot Vanavond?
De naam "supermaan" doet je denken dat de maan ietwat ongewoon zou zijn. Dus, is ze groter dan een gewone maan? Of heeft ze misschien "superkrachten"? Laat ons ver weg blijven van niet-wetenschappelijke veronderstellingen en de echte feiten omtrent supermanen leren kennen. Gebruik de gratis astronomie-app Sky Tonight om een betere blik op de Maan te krijgen en meer te leren over onze natuurlijke satelliet!
Inhoud
- Waarom ziet de Maan er soms groter uit?
- Wat is een supermaan?
- Hoe weten we wanneer de volgende Supermaan is?
- Ziet de Maan er groter uit tijdens een Supermaan?
- Hoe bekijk je best een supermaan?
- Veelgestelde vragen
- Besluit
Waarom ziet de Maan er soms groter uit?
Er kunnen twee redenen zijn waarom de maan groter lijkt aan de hemel:
- De volle maan bevindt zich op of dichtbij het dichtstbijzijnde punt in haar baan rond de aarde - deze gebeurtenis wordt "supermaan" genoemd.
- De maan bevindt zich dichtbij de horizon - dit is de zg. "maanillusie" die wordt veroorzaakt door de truc in onze hersenen die de maan er groter doet uitzien wanneer ze laag aan de hemel staat.
De maanillusie werkt met elke volle maan en als je deze wilt zien, moet je de maanschijf in haar volle fase zien bij maansopgang of net voor de dageraad. Om te weten wanneer de volgende Volle Maan is, raadpleeg je de Sky Tonight kalender door op het kalendericoon onderaan het scherm te tikken en over te schakelen naar het "Maan" tabblad. Daar zie je de maanfasen, samen met de tijden van maanopkomst en -ondergang voor elke dag van de geselecteerde maand. Vind ook het Maanbeeld in de Info-sectie onder het kalenderrooster en sleep het naar links en rechts om te zien hoe de hoekgrootte van de Maan aan de hemel verandert van dag tot dag.
In dit artikel gaan we supermanen nader bekijken. Je kunt je kennis ook uitbreiden door onze gedetailleerde gids over de maanillusie te bekijken.
Wat is een supermaan?
Een supermaan is geen officiële astronomische term. De naam werd in 1979 bedacht door de Amerikaanse astroloog Richard Nolle, in een artikel voor het tijdschrift Dell Horoscope. Richard Nolle gaf de volgende definitie voor een supermaan: Een nieuwe of volle maan die optreedt met de maan op of dichtbij (binnen 90% van) haar dichtste punt bij de aarde in een gegeven baan." Het duurde tot 2011 vooraleer het woord ook begon te verschijnen in populaire wetenschappelijke artikels. Nu wordt de definitie zelfs erkend door NASA, maar ze blijft toch open voor verschillende interpretaties.
De wetenschappelijke naam voor een supermaan is een "perigeum-syzygie van het Aarde-Maan-Zon-systeem." Klinkt al minder spannend, niet? Maar het is logischer:
- Het perigeum is het dichtste punt dat de maan in een volledige omwenteling rond de aarde bereikt. Het verste punt van de maan wordt apogeum genoemd. Perigeums and apogeums bestaan omdat de baan van de maan rond de zon geen perfecte cirkel is, maar een ellips (ovaal). De gemiddelde perigeumafstand is 363.000 km van de aarde en de apogeumafstand is 405.500 km.
- In de astronomie betekent syzygie de configuratie in een lijn van drie of meer hemellichamen, meestal in referentie tot de aarde, de zon en de maan of een planeet. Syzygie van het Aarde-Maan-Zon-systeem leidt tot de volle en nieuwe fases van de maan.
Maar laat ons trachten Nolle's definitie van een supermaan te verduidelijken, aangezien deze het vaaktst wordt gebruikt.
Hoe weten we wanneer de volgende Supermaan is?
Er zit een tekortkoming in de definitie van Richard Nolle - hij specificeerde niet wat "een gegeven baan" was. We kunnen veronderstellen dat hij een jaarbaan bedoelde, omdat dit ons relatief weinig supermanen geeft, en zijn lijst is vrij kort. Volgens Nolle's lijst van supermanen, krijgen we in 2024:
- 9 februari: Super Nieuwe Maan;
- 10 maart: Super Nieuwe Maan;
- 8 april: Super Nieuwe Maan;
- 18 september: Super Volle Maan;
- 17 oktober: Super Volle Maan.
Aangezien Richard Nolle ons in zijn lijst niet de cijfers gaf, zullen we Fred Espenaks gegevens over perigeums, apogeums en de maanfases gebruiken. Fred Espenak werkte gedurende meer dan 30 jaar als astrofysicus bij NASA en is ook gekend voor zijn werk inzake het voorspellen van eclipsen.
Laat ons de perigeums van de maan in 2024 berekenen, in de veronderstelling dat Richard Nolle met "gegeven baan" een jaarbaan bedoelde.
- Het dichtstbijzijnde perigeum van de Maan in 2024 is 356.895 km op 10 maart, en het verste apogeum is 406.517 km op 2 oktober.
- Het verschil tussen perigeum en apogeum is 406.517 - 356.895 = 49.622 km.
- 90% van het dichtstbijzijnde perigeum van het jaar is 406.517 - 49.622*0.9 = 361.857,2 km.
- Dus, in 2024, telt een Volle of Nieuwe Maan op het perigeum van 361.857,2 km of dichterbij als een Supermaan.
Als we alle Volle en Nieuwe Manen binnen 90% van het dichtstbijzijnde perigeum van het jaar nemen, zullen de Supermanen in 2024 zijn:
- 9 februari: Super Nieuwe Maan (358.745 km);
- 10 maart: Super Nieuwe Maan (356.900 km);
- 8 april: Super Nieuwe Maan (359.810 km);
- 18 september: Super Volle Maan (357.486 km);
- 17 oktober: Super Volle Maan (357.364 km).
Zoals we kunnen zien, komt dit overeen met de lijst van Supermanen van Nolle, maar dit is niet altijd het geval. Bijvoorbeeld, in 2023 waren er vier Volle Manen binnen 90% van het dichtstbijzijnde perigeum van het jaar, maar slechts twee daarvan waren opgenomen in Nolle's Supermaan kalender. Dus gebruikte hij waarschijnlijk andere schattingen voor de afstanden tussen de maan en de aarde.
De tabel met supermanen waar astronomiebronnen zich meestal op baseren, is die van Fred Espenak. In dezelfde definitie voor een supermaan gebruikt hij een maandbaan als "gegeven baan." Dit brengt de definitie dichter bij een perigeum-syzygie-term en geeft ons meer supermanen per jaar. We zullen dus de methode van Fred Espenak gebruiken om toekomstige supermanen te definiëren.
Hoe vaak komen Supermanen voor?
Super volle manen komen ongeveer 3-4 keer per jaar voor en het is dus geen zeldzame gebeurtenis. In het algemeen kan een supermaan enkel optreden wanneer een nieuwe of volle maan zich op of dicht bij het perrigeum bevindt, maar een cyclus van maanfases en de terugkeer van de maan naar het perigeum vallen niet altijd samen: een maanmaand (volle maan tot volle maan, of nieuwe maan tot nieuwe maan) duurt 29,53059 dagen, terwijl een anomalistische maand (perigeum tot perigeum) 27,55455 dagen duurt. De cyclussen vallen elke 14de maan- en 15de anomalistische maand samen.
- 14*29,53059 = 413,428
- 15*27,55455 = 413,318
Dit betekent dat de terugkerende cyclus van supermanen ongeveer 413 dagen duurt (een jaar, een maand en 18 dagen). Elke 413 dagen krijgen we dezelfde reeks supermanen. Om de datum van de eerste Super Volle Maan in 2024 te berekenen, moeten we 413 dagen tellen vanaf de eerste Super Volle Maan in 2023 (3 juli) - en dat is 19 augustus 2024. Op deze manier kan je zo ver in de toekomst als je maar wilt supermanen voorspellen, of je kijkt gewoon in de tabel van Fred Espenak.
Wanneer is de volgende supermaan 2024?
De volgende Supermaan in 2024 is de Volle Maan op 18 september. De andere aankomende Supermanen dit jaar zijn:
- 17 oktober: Super Volle Maan;
- 15 november: Super Volle Maan.
Ziet de Maan er groter uit tijdens een Supermaan?
De maan komt dichter bij de aarde, maar wat betekent dat voor waarnemers? Als het een super nieuwe maan is, verandert er niets, aangezien we een nieuwe maan niet kunnen zien. Maar een super volle maan ziet er ongeveer 7% groter en 16% helderder uit dan een gemiddelde volle maan. En ze is 14% groter en 30% helderder dan een volle maan in het apogeum (wanneer de maan zich het verst van de aarde bevindt).
Als we met dezelfde instellingen foto's maken van een volle maan in het apogeum en een supermaan, dan zien we het verschil in grootte. Anders is het bijna onmogelijk om het verschil te zien met het blote oog Maar laat u niet van de wijs brengen: de uitzonderlijke helderheid van een supermaan kan voor amateurwaarnemers merkbaar zijn als de hemel donker is, dus probeer te genieten van supermanen buiten de door licht vervuilde steden.
Hoe bekijk je best een supermaan?
Je kan een super volle maan de hele nacht zien. Gebruik een kleine telescoop of een verrekijker om de kraters te bekijken of geniet gewoon van het zicht met het blote oog. Probeer weg te blijven van lichtvervuilde steden zodat je de supermaan in haar volledige helderheid kan zien.
Een super volle maan ziet er niet heel anders uit dan een andere volle maan, maar als je de ongewoon grote maanschijf wilt zien, bekijk ze dan bij maansopgang of net vóór de dageraad: de volle maan ziet er groter uit wanneer ze laag aan de hemel staat en dit effect wordt de "maanillusie" genoemd.
Om er zeker van te zijn dat je een mooie foto van de maan maakt, gebruik de app Ephemeris - dit hulpmiddel toont je de datum en tijd wanneer de maan op de gegeven locatie het best staat. Daarnaast zal de maankalender in de Sky Tonight app je informatie geven over de Maan, waaronder de maanfase, hoekgrootte, verlichtingspercentage en afbeeldingen van hoe de Maan eruitziet aan de hemel.
Veelgestelde vragen
Wat betekent een super volle maan?
Een super volle maan is een volle maan op of nabij (binnen 90% van) de dichtste afstand tot de aarde in een gegeven baan. Als "gegeven baan" nemen verschillende bronnen een jaarbaan of een maandbaan aan. De astromische term voor de dichtste afstand is "perigeum" en het wordt dus ook een "volle maan in het perigeum" genoemd. Raadpleeg onze kalender voor volle manen in 2024 om te zien welke ervan supermanen zijn.
Wat is een supermaan maansverduistering?
Een maansverduistering treedt op wanneer de maan, de zon en de aarde op één lijn staan en de aarde tussen de andere twee hemellichamen komt. Als de maan zich hierbij ook op of nabij (binnen 90% van) de dichtste afstand tot de aarde bevindt in een gegeven baan, dan wordt deze gebeurtenis een supermaan maansverduistering genoemd. Een andere naam hiervoor is bloed supermaan. Lees meer over maansverduisteringen in ons artikel.
Wat is het tegengestelde van een supermaan?
Het tegengestelde van een supermaan is een micromaan: dit is een volle of nieuwe maan die zich op of nabij het verste punt (apogeum) in haar baan om de aarde bevindt. Leer meer over supermanen en micromanen in onze infografiek.
Hoe beïnvloedt een supermaan ons?
Ondanks niet-wetenschappelijke speculaties, beïnvloeden supermanen onze gezondheid niet en ze veroorzaken ook geen extreme overstromingen, aardbevingen, vulkaanuitbarstingen of tsunami's. Ze kunnen enkel iets grotere getijden veroorzaken - enkele cm hoger dan de getijden bij een gemiddelde volle maan. Als het lokale weer op dat moment zwaar is, maken de hogere getijden van de supermaan het er zeker niet beter op, maar hun effect is bijna verwaarloosbaar.
Besluit
"Supermaan" was oorspronkelijk de astrologische term voor een nieuwe of volle maan op of nabij (binnen 90% van) de dichtste afstand tot de aarde in een gegeven baan. Pas dezer dagen wordt de benaming ook gebruikt in de populaire wetenschap. Super volle manen zijn iets groter en helderder dan gemiddelde volle manen, maar ze zult het verschil mogelijk niet eens opmerken. Het is wel een goede reden om de nachtelijke hemel te beginnen observeren. De echte superkracht van een supermaan is misschien wel dat ze onze interesse voor astronomie aanwakkert.
