Quiz over zons- en maansverduisteringen: test je kennis!

Eclipsen fascineren al eeuwenlang, maar hoeveel weet jij er écht over? We hebben enkele lastige waar-of-niet-waar stellingen over zons- en maansverduisteringen opgesteld. Niet Googelen — gewoon raden! Bekijk deze vragen of probeer de interactieve versie van de quiz. Klaar? Daar gaan we!

Zons- en maansverduisteringen: waar of niet waar?

Quizvragen over eclipsen

Welke van de volgende stellingen zijn waar:

1. Het maximum aantal zonsverduisteringen dat in een jaar kan plaatsvinden, is 4.
2. Het maximum aantal maansverduisteringen dat in een jaar kan plaatsvinden, is 3.
3. Het maximum aantal maans- en zonsverduisteringen in hetzelfde jaar is 7.
4. Een ringvormige zonsverduistering duurt nooit langer dan 11 minuten.
5. Een totale zonsverduistering duurt nooit langer dan 7 minuten en 31 seconden.
6. Zonsverduisteringen vinden alleen plaats bij een nieuwe maan.
7. Er kunnen twee zonsverduisteringen in één kalendermaand plaatsvinden.
8. De breedte van de zone waarin een totale zonsverduistering zichtbaar is, kan 1.200 km bereiken, bijna de breedte van de Amerikaanse staat Texas.
9. Totale zonsverduisteringen kunnen zowel op Mars als op aarde worden waargenomen.
10. Totale zonsverduisteringen komen over een miljoen jaar niet meer voor.
11. De schaduw van de maan beweegt met een snelheid van niet meer dan 1800 km/u over de aarde.
12. In 1973 heeft een groep wetenschappers een zonsverduistering meer dan een uur lang geobserveerd.
13. Zonsverduisteringen kunnen vanaf de maan worden gezien.
14. De eerste voorspelling van een zonsverduistering werd lang voor onze jaartelling gedaan.
15. De algemene relativiteitstheorie werd officieel bewezen dankzij een zonsverduistering.
16. De oudste video-opname van een zonsverduistering is minder dan 100 jaar oud.
17. Op de Noord- en Zuidpool zijn totale zonsverduisteringen niet te zien.
18. Tijdens een zonsverduistering zijn er dieren die in de war raken en zich voorbereiden om te gaan slapen.
19. Het kan behoorlijk koud worden wanneer de zon door de maan volledig wordt verduisterd.
20. De corona, de buitenste laag van de atmosfeer van de zon, is tijdens een totale zonsverduistering te zien.

Antwoorden op de eclipsquiz (niet spieken vóór het beantwoorden!)

1. Dat is niet waar. Er zijn tussen de 2 en 5 zonsverduisteringen per jaar. De laatste keer dat er 5 zonsverduisteringen in het zelfde jaar plaatsvonden, was in 1935. De volgende keer zal in 2206 zijn.

2. Dit is niet waar. Er zijn tussen de 2 en 5 maansverduisteringen per jaar. Zo vonden er in 1879 5 maansverduisteringen plaats - vier daarvan waren penumbrale en één gedeeltelijk.

3. Dat is waar. Er kunnen of 2 maans- en 5 zonsverduisteringen in hetzelfde jaar plaatsvinden (bijv. in 1935) of 3 maans- en 4 zonsverduisteringen (bijv. in 1917).

4. Het is onjuist. Bijvoorbeeld, op 15 januari 2010 vond er een ringvormige zonsverduistering plaats. De maximale fase van die verduistering, waargenomen vanuit de Indische Oceaan nabij de Maldiven, duurde 11 minuten en 8 seconden. De maximale duur voor een ringvormige eclips is 12 minuten en 30 seconden.

5. Dat is waar. Op 16 juli 2186 zal er een totale zonsverduistering plaatsvinden. Deze zal 7 minuten en 29 seconden duren, en dat is bijna de maximale duur. De laatste totale zonsverduistering die langer dan 7 minuten duurde, was op 30 juni 1973.

6. Dat is waar. Zonsverduisteringen vinden plaats als de maan tussen de aarde en de zon schuift en de zon geheel of gedeeltelijk blokkeert.

7. Dat is waar. Zo vonden er in 2000 zonsverduisteringen plaats op 1 juli en op 31 juli en in 1150 op 1 maart en op 30 maart.

8. Dat is niet waar. De maximale breedte van de volledige maanschaduw bij een totale zonsverduistering is 270 km. De maximale breedte van de penumbra van de maan is 6750 km. De maximale breedte van de zichtbaarheidszone van een ringvormige zonsverduistering is 380 km.

9. Mars heeft twee manen: Phobos en Deimos. De diameter van Phobos is 150 keer kleiner dan die van de maan en de baanhoogte is 65 keer minder dan die van de maan. De zon is vanaf Mars gezien slechts anderhalf keer kleiner dan vanaf de aarde. Phobos kan dus niet meer dan de helft van de zonneschijf bedekken. Deimos is bijna 2 keer zo klein als Phobos en draait veel verder weg van het oppervlak van de rode planeet.

10. Dat is niet waar. De maan beweegt zich met een snelheid van 3,8 centimeter per jaar van de aarde af. Als de gemiddelde straal van de maanbaan met 23.410 km toeneemt, is de zichtbare schijf van de maan te klein om de hele zon te bedekken en zijn totale zonsverduisteringen op aarde niet meer mogelijk. Een eenvoudige berekening laat zien dat de laatste totale zonsverduistering die vanaf het aardoppervlak zichtbaar is, over meer dan 600 miljoen jaar zal plaatsvinden.

11. Dat is niet waar. De snelheid van de schaduw van de maan op het oppervlak van de aarde is ongeveer gelijk aan het verschil tussen de baansnelheid van de maan (1 km/s) en de lineaire snelheid van een punt op het aardoppervlak (die op de evenaar het hoogst is en ongeveer 0,5 km/s bedraagt). De minimale snelheid van de schaduw van de maan kan dus op de evenaar bereikt worden en is ongeveer 0,5 km/s, oftewel 1800 km/u.

12. Dat is waar. Op 30 juni 1973 volgde een groep wetenschappers aan boord van het Brits-Franse supersonische vliegtuig Concorde de maanschaduw op een hoogte van ongeveer 17 km en met een snelheid van meer dan 3200 km/u. Al met al volgden ze de gehele verduistering gedurende 74 minuten. De langste duur van die zonsverduistering, gezien vanaf het aardoppervlak, was 7 minuten en 4 seconden (in West-Afrika).

13. Dat is waar. Zonsverduisteringen op de maan komen net zo vaak voor als maansverduisteringen op aarde. Als wij een maansverduistering zien, valt de schaduw van de aarde op de maan en vindt daar een zonsverduistering plaats.

14. Dat is waar. De eerste voorspelling van een verduistering werd gedaan door Thales van Milete (625-547 v.Chr.). Herodotus (484-425 v.Chr.) vermeldt dat in zijn beroemde werk 'De Historiën' tijdens een verslag over een vijfjarige oorlog tussen de Meden en de Lydiërs. Geschat wordt dat de door Thales van Milete voorspelde verduistering op 28 mei 584 v.Chr. plaatsvond.

15. Dit is waar. De algemene relativiteitstheorie van Einstein beschrijft hoe licht in de buurt van een massief object (zoals de zon) onder invloed van de zwaartekracht afbuigt. Op 29 mei 1919 observeerden twee Engelse astronomen een zonsverduistering en zo wisten ze de relativiteitstheorie te bevestigen: ze zagen hoe het sterrenlicht rond de zon was afgebogen door diens zwaartekracht. De mate van lichtafbuiging was precies wat Einstein had voorspeld.

16. Dat is niet waar. Op 28 mei 1900 legde de Engelse astronoom Nevil Maskelyne de eerste film vast van een totale zonsverduistering in North Carolina. Deze film wordt nu beschouwd als de oudste opname van een zonsverduistering. De film is onlangs in hoge resolutie gerestaureerd door het National Archive van het British Film Institute (BFI).

17. Dit is niet waar. Totale zonsverduisteringen kunnen overal op aarde voorkomen en de polen zijn geen uitzondering. De totale zonsverduistering die op 20 maart 2015 plaatsvond, was te zien op de Noordpool en de totale zonsverduistering op 4 december 2021 was te zien op de Zuidpool.

18. Dit is waar. Van bepaalde spinnensoorten weten we dat ze hun web ontmantelen wanneer de lucht donker wordt. Ze herbouwen hun web wanneer de zonsverduistering weer voorbij is. Vogels, vissen en andere dieren gaan tijdens een zonsverduistering soms ook naar hun slaapplaatsen.

19. Dit is waar. Wanneer de maan de straling van de zon blokkeert, kan de temperatuur in het verduisterde gebied flink afnemen, soms wel met 10 graden Celsius of meer.

20. Dit is waar. De corona van de zon is niet erg helder, dus normaal gesproken kunnen we hem niet zien. Maar als de heldere zonneschijf door de maan wordt bedekt, kun je de corona met het blote oog zien.

Resultaten van de eclipsquiz

Wat is je score geworden? Tel even mee:

• 20-14: Eclips-expert. 🌞 Je hebt het hoogtepunt van eclipskennis bereikt! Laat je astronomische kennis schitteren als de zonnecorona!
• 13-7: Eclips-verkenner. 🔍 Je bent op de goede weg, maar er is nog veel te ontdekken!
• 6-0: Eclips-beginner. 👶 Je reis door de wereld van eclipsen begint pas. Blijf leren!

Wil je deze quiz met vrienden delen? Bekijk de interactieve versie! Let op: je krijgt steeds 8 vragen per poging, dus doe de quiz vaker voor een complete uitdaging. Hoe meer je speelt, hoe meer je leert!

Kun je vanaf de maan een zonsverduistering zien? Wanneer werd er voor het eerst een zonsverduistering op video opgenomen? Test je kennis van zons- en maansverduisteringen met deze quiz.

Doe de quiz!