Lichtgevende hemel deze week

Er vinden deze week twee opvallende astronomische gebeurtenissen naast elkaar plaats. Allereerst zijn de noordelijke Tauriden, beroemd vanwege de heldere vuurballen, op het hoogtepunt van hun activiteit. Daarnaast verplaatst de heldere planeet Mercurius zich weg van de zon en bereikt zijn meest westelijke elongatie. Beide gebeurtenissen zijn je aandacht waard.

De noordelijke Tauriden-meteorenzwerm

De jaarlijkse Tauriden-meteorenzwerm bestaat uit twee componenten — de noordelijke en de zuidelijke zwerm. Ze zijn genoemd naar het sterrenbeeld Taurus, de Stier, waar ze vandaan lijken te komen. Beide zwermen zijn relatief langdurig: de zuidelijke tak is actief van 10 september tot 20 november en de noordelijke duurt van 20 oktober tot 10 december. We gaven meer informatie over de zuidelijke Tauriden-meteorenzwerm in het artikel over de meteorenzwermen van oktober.

Een dergelijke langdurige periode van activiteit wordt veroorzaakt door de oorsprong van de meteorenzwerm. De Tauriden worden, over het algemeen, in verbinding gebracht met de komeet 2P/Encke, maar vermoedelijk zijn ze de overblijfselen van een veel grotere komeet. Deze komeet is gedurende de afgelopen 30.000 jaar uit elkaar gevallen en heeft veel materiaal in de ruimte achtergelaten. De aarde doet er langer dan normaal over om het gebied te doorkruisen, in vergelijking met andere meteorenzwermen.

De noordelijke Tauriden-meteorenzwerm bereikt zijn hoogtepunt in de nacht van 11 op 12 november 2020. Maar ga nu alvast omhoog kijken en zoek de noordelijke Tauriden rond middernacht, als ze het sterkst lijken. Je kunt zo’n vijf meteoren per uur verwachten, op voorwaarde dat de hemel donker is. Je zult de meteoren langzaam door de hemel zien bewegen en ze laten ook rooksporen na. Gelukkig bevindt de maan zich in de afnemende sikkelfase en vormt zo geen obstakel.

Om het hoogtepunt van de activiteit van de Tauriden eind oktober en begin november aan te duiden, gebruiken astronomen soms ook wel de term Halloween-vuurballen. De Tauriden staan bekend om hun heel heldere meteoren. Rond Halloween in 2005 bijvoorbeeld meldden mensen over de hele wereld lichtgevende bollen die de nachtelijke hemel deden oplichten. Tijdens de zuidelijke Tauriden-meteorenzwerm in 2013 was dezelfde show te zien boven zuidelijk Californië, Arizona, Nevada en Utah.

Er is meer activiteit in onze atmosfeer die te maken heeft met de Tauriden-meteorenzwerm. Op 14 november 2017, rond 16:45 GMT, kwam een meteor ter grootte van een voetbal de atmosfeer van de aarde binnen, zo’n 50 kilometer ten noordoosten van het Duitse Darmstadt. In de media werd er veel over bericht omdat de meteoroïde een echt apocalyptisch beeld aan de hemel opleverde. Het leek op een heldere lichtstraal op weg naar de aarde. Ollie Taylor, een fotograaf uit het Britse Dorset, lukte het om deze geweldige scène vast te leggen — je ziet de foto bovenaan dit artikel.

Mercurius op zijn meest westelijke elongatie

Op 10 november 2020 om 16:42 GMT bereikt Mercurius zijn meest westelijke elongatie, oftewel de grootste scheiding van de zon. De planeet schijnt met een magnitude van -0,6. Meestal varieert de maximale elongatiehoek van Mercurius tussen 18° en 28°; tijdens deze elongatie bereikt de planeet een maximale scheiding van 19° ten westen van de zon.

Het is behoorlijk lastig om Mercurius te zien omdat de baan van deze planeet dichter bij de zon is dan bijvoorbeeld de baan van de aarde. Hierdoor lijkt hij altijd dichter bij de zon te staan en verdwijnt hij in de schittering van de zon. Maar nadat de planeet zijn grootste elongatie heeft bereikt, kun je hem een paar weken waarnemen omdat hij dan het verst van de zon verwijderd is. Deze gebeurtenissen vinden elke 3–4 maanden plaats aan de ochtend- of avondhemel, afhankelijk van of Mercurius ten oosten of ten westen van de zon staat.

Om de interessantste gebeurtenissen aan de hemel te kunnen volgen, stel je meldingen in de Star Walk 2 app in. De app informeert je dan over de volgende meteorenzwerm, samenstand, oppositie, volle maan, verduistering, etc. Open gewoon de app, ga naar het “Meldingen” gedeelte en kies de opties die je nodig hebt. Er is een simpele videohandleiding op onze website over hoe je op de hoogte kunt blijven van astronomische gebeurtenissen.

We wensen je een heldere hemel en veel plezier bij het sterrenkijken!