Bekijk de maan in de winterzeshoek
Tijdens de nachten van 24 tot 26 januari kun je de heldere wassende maan zien binnen de winterzeshoek, een van de beroemdste asterimen in het noordelijk halfrond. In het artikel van vandaag bespreken we de winterzeshoek en waar je die in de sterrenhemel kunt vinden. Ook geven we het verschil aan tussen een constellatie en een asterisme.
Wat is de winterzeshoek (wintercirkel)?
De winterzeshoek ofwel wintercirkel is een asterisme (een bekende en opvallende groep sterren) aan de sterrenhemel in het noordelijk halfrond. Dit asterisme is het best zichtbaar op het noordelijk halfrond in de winter en de vorm ervan lijkt op zowel een cirkel als een zeshoek, hoewel dat laatste nauwkeuriger is. Vandaar de naam.
Het asterisme bestaat uit zeven heldere sterren uit zes verschillende constellaties. Deze zijn:
- Rigel in Orion;
- Aldebaran in Taurus;
- Capella in Auriga;
- Procyon in Canis Minor;
- Castor en Pollux in Gemini;
- Sirius in Canis Major.
De zevende ster, richting het midden van het asterisme is Betelgeuze in Orion. Het asterisme beslaat een enorm gebied, namelijk ongeveer eenderde van de sterrenhemel; de zuidelijkste ster in de zeshoek is Sirius, de noordelijkste ster is Capella.
De winterzeshoek, in het noordelijk halfrond voornamelijk tussen december en maart te zien, is het beste zichtbaar rond middernacht. Op het zuidelijk halfrond is deze tussen eind februari en begin maart in de avond te zien. Het asterisme staat op zijn hoogste punt rond elf uur 's avonds plaatselijke tijd. Vanaf zuidelijker breedtegraden kan de winterzeshoek eruitzien als een zomerzeshoek en kan worden uitgebreid met de heldere ster Canopus in het zuiden.
De maan binnen de winterzeshoek
De wassende maan staat binnen de sterren van de winterzeshoek op 24, 25 en 26 januari. Hoewel onze natuurlijke satelliet meer dan 80% verlicht is zijn alle sterren van de winterzeshoek magnitude 1, dus zijn die zichtbaar ondanks het maanlicht.
In januari doorkruist de maan de heldere zeshoek voor de eerste maar niet de laatse keer dit jaar. De volgende dichtstbijzijnde passages zijn in februari en maart; aan het eind van 2021 keert onze natuurlijke satelliet weer terug in het asterisme. Vanwege de bewegingen van de maan en de sterren ontmoet de maan de zeshoek elke maand telkens een beetje eerder.
Hoe zijn de sterren van de winterzeshoek te vinden?
Raadpleeg de stargazing guide Star Walk 2 voor het lichtpatroon van sterren. Verander voor het gemak de weergave van de constellaties. Kies in de app-instellingen het gedeelte "Constellaties" de linker. Op die manier verstoren de alternatieve constellatieafbeeldingen je ontdekkingstocht niet. In de instellingen kun je ook de visuele magnitude verlagen. Alleen de helderste sterren verschijnen dan op het scherm en ziet de sterrenhemel er in de app meer uit als die boven je.
Waar is de winterdriehoek?
Tussen 24 en 26 januari vind je rechtsonder de maan nog een bijzonder sterrenpatroon: de winterdriehoek. De winterdriehoek is een kleiner asterisme binnen de winterzeshoek en wordt gevormd door drie opvallende sterren:
- Sirius in Canis Major
- Procyon in Canis Minor
- Betelgeuze in Orion (het midden van de zeshoek).
Wat is het verschil tussen een constellatie en een asterisme?
Constellaties en asterismen zijn allebei sterrenpatronen. Volgens de lijst van de International Astronomical Union uit 1928 zijn er 88 officiële constellaties. Voormalige constellaties en andere groepen sterren worden beschouwd als asterimes. De meeste constellaties zijn erg oud en groeperen de sterren zoals onze voorouders ze zagen: als mythische figuren, beesten, strijders. Asterismen zijn aan de andere kant relatief nieuw. Asterismen kunnen sterren van verschillende constellaties bevatten, zoals de winterzeshoek, of onderdeel vormen van een enkele constellatie. Het beroemdste asterisme is het steelpannetje dat in de constellatie Ursa Major ligt.
De patronen die je in de sterrenhemel ziet hangen voornamelijk af van verbeeldingskracht. Wij maken het alleen maar makkelijker voor je om de sterren te vinden waaruit die patronen bestaan. Deel het met ons op sociale media als je de heldere sterren van de winterzeshoek kunt vinden.
Wij wensen je een heldere hemel en veel plezier bij het sterrenkijken!
