Sterrenkijken deze week: halverwege het seizoen
Start je week met de meest opmerkelijke aankomende astronomische gebeurtenissen. Lees dit artikel en ontdek onze suggesties voor sterrenkijken voor de tijd tussen 27 oktober en 1 november 2020.
Het midden van het seizoen
Halloween, oftewel de avond van Allerheiligen, staat elk jaar vast op de datum van 31 oktober. Het is eigenlijk ontstaan uit Samhain, een festival dat door de oude Kelten en druïden werd gehouden om het einde van het oogstseizoen en het begin van het winterweer te markeren. Astronomisch gezien is Samhain een van de vier kruispuntdagen, het middelpunt van het seizoen dat zich halverwege elke zonnewende en equinox voordoet.
Het echte middelpunt van de herfst is op 7 november. Op dat moment bedraagt de eclipticale lengtegraad van de zon 225° — extreem dicht bij de dubbelster Zubenelgenubi in het sterrenbeeld Weegschaal. De andere drie kruispuntdagen zijn ‘Groundhog Day’ (ook wel Imbolc genoemd) op 2 februari, ‘May Day’ (Beltane) op 1 mei en Lughnasadh of Lammas op 1 augustus.
De maan op z’n helderst
Dit is de week van de maanmaand waarin onze hemelse danspartner ’s avonds wereldwijd het helderst schijnt.
Donderdagavond na zonsondergang staat de bijna volle maan aan de oostelijke hemel 4 graden ten zuidoosten van Mars — dicht genoeg bij elkaar om ze in de meeste verrekijkers samen te laten verschijnen.
Op vrijdag 30 oktober kunnen waarnemers met een verrekijker of een telescoop in de achtertuin na middernacht in het grootste deel van Noord-Amerika het maankruis voor (of occult) de middelheldere ster ξ1 Ceti zien staan. Deze ster met een magnitude van 4,35 markeert de bovenkant van het hoofd van Cetus.
Op zaterdag 31 oktober om 14:49 GMT vindt de tweede volle maan van oktober plaats. Gebruik je verrekijker of een telescoop om op vrijdag wat textuur te zoeken in de kraters langs de westelijke rand van de maan en op zaterdag langs de oostelijke rand. Alleen mensen die in Oost-Europa, het Midden-Oosten en Oost-Afrika wonen, zullen de maan zien opkomen als deze precies vol is.
Deze volle maan vindt slechts 20 uur na het bereiken van de grootste afstand tot de aarde, oftewel het apogeum, plaats en dat levert de kleinste volle maan van 2020 op. Omdat de laatste volle maan op 1 oktober plaatsvond, heet deze tweede tijdens een maand een “blauwe maan” — maar je zult geen ongewone kleuren zien aan de maan. In ons komende artikel lees je meer over de unieke Halloween blauwe maan en de geschiedenis van de term.
Binnenkort hebben we ook een opwindende quiz voor je over de maan en zijn kleuren. Wat weet jij over de mysterieuze zwarte maan? Wanneer kun je een bloedmaan zien? Volg ons op sociale media, dan mis je de quiz niet!
Heldere planeten om te bekijken
Vóór 19:00 plaatselijke tijd verschijnt deze week de zeer heldere, witte planeet Jupiter laag aan de zuidelijke hemel. Kort daarna zie je de zwakkere, geelachtige planeet Saturnus een handbreedte links van Jupiter. De snellere Jupiter achtervolgt de tragere Saturnus en haalt hem op 21 december op spectaculaire wijze in!
Mars is ’s avonds nog steeds een geweldig doelwit! Deze week komt de zeer heldere, rood getinte planeet Mars vóór 06:00 in je plaatselijke tijdzone in het oosten op.
Tegen de tijd dat de hemel helemaal verduisterd is, zijn de ijsreuzen Uranus en Neptunus ook boven de horizon. Uranus bereikt op zaterdag zijn oppositie. Die avond staat hij voor dit jaar het dichtst bij de aarde op een afstand van 2,81 miljard km. Door de minimale afstand tot de aarde is deze planeet nu op z’n helderst met een magnitude van 5,7. Een paar weken lang zal hij iets groter lijken door een telescoop. Na 21:00 kun je proberen om Uranus te zien, omdat hij dan wat hoger aan de hemel staat. In het nieuwe artikel aan het einde van de week geven me meer details over de oppositie van Uranus.
Venus glimt nu al een tijdje vóór zonsopgang aan de oostelijke hemel. Hij komt deze week rond 04:45 plaatselijke tijd op en blijft tot zonsopgang zichtbaar aan de oostelijke hemel terwijl hij door de draaiing van de aarde steeds hoger komt te staan.
Volgend weekend kun je op zoek gaan naar de kleine, snelle planeet Mercurius die vóór zonsopgang net boven de oostzuidoostelijke horizon zit. Dit is de start van een uitstekend kijkvenster om Mercurius te zien voor iedereen in het midden van de noordelijke breedtegraden.
We wensen je een heldere hemel en veel plezier bij het sterrenkijken!
