Zwarte maan: wat is het en hoe vaak gebeurt het?
Op 30 december 2024 zal een Zwarte Maan plaatsvinden. Laten we verkennen wat een Zwarte Maan is en waarom sterrenkijkers ervan moeten genieten. Download ook Sky Tonight om alle Nieuwe Manen en Volle Manen gemakkelijk te volgen met een handige maankalender.
Inhoud
- Wat is een Zwarte Maan?
- Hoe kun je een zwarte maan zien?
- Zwarte maan en donkere maan
- Zwarte Maan: samengevat
Wat is een Zwarte Maan?
De maankalender sluit nauw aan bij het kalenderjaar van de aarde. Daarom hebben we meestal één Volle Maan en één Nieuwe Maan per maand. Af en toe kan er de tweede Nieuwe Maan binnen één kalendermaand zijn, wat een kalender Zwarte Maan kan worden genoemd.
Alternatief kan een Zwarte Maan seizoensgebonden zijn, wanneer een extra Nieuwe Maan optreedt in een astronomisch seizoen. Typisch bevat elk seizoen drie Nieuwe Manen, maar wanneer een seizoen vier Nieuwe Manen ervaart, wordt de derde aangewezen als Zwarte Maan.
Ook wordt deze uitdrukking gebruikt wanneer er geen Nieuwe Maan in een maand is. Dit kan alleen in februari gebeuren omdat het de enige kalendermaand is die korter is dan een maanmaand.
Is de zwarte maan een volle maan?
In zeldzame gevallen verwijst een zwarte maan naar een maand die geen volle maan heeft. Dit gebeurt om de 19 jaar: de laatste keer was in 2018 en de volgende keer zal in 2037 zijn.
Is nieuwe maan hetzelfde als zwarte maan?
Sommige mensen noemen elke nieuwe maan een 'zwarte maan' in plaats van een specifieke nieuwe maan. Dat komt doordat de maan in deze fase niet verlicht wordt en onzichtbaar is. De bovenstaande definities worden echter veel vaker gebruikt.
Hoe kun je een zwarte maan zien?
Een zwarte maan is niet het gemakkelijkste object om waar te nemen. Volgens de bovenstaande definities is een zwarte maan een bepaalde nieuwe maan. Tijdens de nieuwe fase is altijd de onverlichte kant van de maan naar de aarde toe gericht, waardoor de maan onzichtbaar voor ons is. Met andere woorden: een zwarte maan kun je niet zien. De meest oplettende waarnemers merken misschien alleen de sterren die verduisterd worden door de maanschijf aan de nachtelijke hemel.
Hoewel we de Maan zelf niet kunnen zien op de nacht van de Zwarte Maan, kunnen we die tijd benutten om veel andere hemellichamen te zien: de Nieuwe Maan wordt beschouwd als de beste tijd om planeten, sterren, diepe hemelobjecten en de Melkweg te observeren.
Er is maar één manier om een nieuwe maan of een zwarte maan te zien en daar komen we later op terug.
Wanneer is de volgende zwarte maan?
Het is lastig te zeggen wanneer de volgende zwarte maan zich voordoet, omdat de definitie ervan niet vast omlijnd is en naar verschillende maanfasen kan verwijzen. Dit zijn alle mogelijke antwoorden al naargelang de hierboven vermelde definities:
- Op 30 december 2024 zien we de zwarte maan die de tweede nieuwe maan in een kalendermaand is;
- De Nieuwe Maan van 23 augustus 2025 zou Zwart genoemd kunnen worden omdat het de derde van vier Nieuwe Manen van dat seizoen zal zijn;
- Er zal geen nieuwe maan zijn in februari 2033 en dat is volgens de derde definitie die hierboven vermeld is een zwarte maan. Trouwens, dit is een uiterst zeldzame gebeurtenis - de volgende keer zal pas in februari 2052 plaatsvinden!
Hoe vaak komt een Zwarte Maan voor?
Zwarte Manen zijn tamelijk zeldzaam. Kalender Zwarte Manen komen ongeveer elke 29 maanden voor, waardoor het de meest voorkomende type Zwarte Maan is. Seizoensgebonden Zwarte Manen komen ongeveer eens in de 33 maanden voor. Het derde type Zwarte Maan, wanneer er geen Nieuwe Maan in de maand is, is uiterst zeldzaam: het gebeurt slechts eens in de 19 jaar.
Drie zwarte manen
In de eerste drie maanden van 2033 zal het grootste deel van de wereld drie Zwarte Manen op een rij hebben. Dat jaar zullen de Nieuwe Manen van 30 januari en 30 maart de tweede in een maand zijn, en in februari zal er geen Nieuwe Maan zijn.
Zwarte supermaan
Een supermaan doet zich voor als de nieuwe of volle maan samenvalt met het perigeum – het punt waarop de maan het dichtst bij de aarde ligt. Maar kan een supermaan ook een zwarte maan zijn? Ja!
Op 20 augustus 2028 komt de derde nieuwe maan van het seizoen veel dichter bij de aarde dan normaal. Hoewel het evenement zelf niet waarneembaar is, zoals elke nieuwe maan, klinkt een 'zwarte supermaan' best intrigerend, of niet?
Zwarte maan en donkere maan
In tegenstelling tot 'zwarte maan' kan 'donkere maan' verwijzen naar elke nieuwe maan, omdat deze term verwijst naar de periode waarin de maan in conjunctie staat met de zon en onzichtbaar is voor het blote oog. Als astronomen het vroeger over 'een nieuwe maan' hadden, konden ze zowel verwijzen naar de wassende maanschijf als naar de verduisterde maanschijf. Om verwarring te voorkomen, noemden ze de onverlichte maan 'donkere maan'. Tegenwoordig wordt de term zelden gebruikt.
Zwarte Maan: samengevat
"Zwarte Maan" is geen eenduidige term die in de astronomie wordt gebruikt. Het kan de tweede Nieuwe Maan in een kalendermaand definiëren, of de derde Nieuwe Maan in een astronomisch seizoen. Soms wordt deze uitdrukking gebruikt wanneer er geen Nieuwe Maan in een maand is. De volgende Zwarte Maan vindt plaats op 30 december 2024. Voor een waarnemer is een Zwarte Maan niet anders dan een andere Nieuwe Maan. Trouwens, sommige astronomen plannen specifiek hun waarnemingen rond de Nieuwe Maan, omdat zwakke objecten zoals sterren, planeten, nevels en sterrenstelsels beter te zien zijn in een maanloze hemel. Je kunt hun voorbeeld volgen en de fasen van de Maan volgen met de gebruiksvriendelijke kalender in de Sky Tonight app.
