Zomerzonnewende 2025: De Eerste Dag van de Zomer en de Langste Dag van het Jaar
De zomerzonnewende wordt in bijna alle culturen op aarde gevierd. Maar wat gebeurt er precies met onze planeet op deze dag, en waarom is dat zo belangrijk voor ons? Lees verder om erachter te komen wat de zomerzonnewende betekent, wanneer de langste dag van het jaar plaatsvindt en hoe je deze bijzondere dag kunt beleven. Benieuwd hoe de lucht eruitziet tijdens de zomerzonnewende? Probeer de Sky Tonight app. Volg de positie van de Zon, maak direct een analemma, en ontdek welke sterren en planeten zichtbaar zijn tijdens de kortste nacht van het jaar.
Inhoud
- Zomerzonnewende 2025 op 21 juni: Korte uitleg over de langste dag
- Wat is de Zomerzonnewende?
- Wanneer begint de zomer 2025?
- Hoe vier je de Zomerzonnewende?
- Zomerzonnewende 2025: Alles in een notendop
Zomerzonnewende 2025 op 21 juni: Korte uitleg over de langste dag
Wat is het? De zomerzonnewende in een van de aardse halfronden vindt plaats wanneer dit halfrond het dichtst bij de zon gekanteld is en het maximale daglicht ontvangt.
Wanneer is het? Op het noordelijk halfrond zal de volgende zomerzonnewende plaatsvinden op 21 juni 2025. Op het zuidelijk halfrond zal het plaatsvinden op 21 december 2025.
Waarom is het belangrijk? De zomerzonnewende markeert de eerste dag van de zomer in astronomische termen. Op deze dag ervaren we de langste dag en kortste nacht. Tientallen vieringen over de hele wereld zijn verbonden aan dit evenement.
Wat is de Zomerzonnewende?
Stel je de aarde voor die om de zon draait in de ruimte. Zoals we weten, draait onze planeet zowel om de zon als om zijn eigen as - een denkbeeldige rechte lijn door de aarde die loopt van de noordpool naar de zuidpool.
Deze as staat niet loodrecht op het baanvlak van de aarde, maar is gekanteld met ongeveer 23,5°. Daarom leunen de noord- en zuidpolen gedurende het jaar op verschillende hoeken naar de zon (als je moeite hebt om deze beweging te visualiseren, bekijk dan deze video).
Dus het moment waarop een van de aardse halfronden zijn maximale kanteling naar de zon bereikt, wordt de zomerzonnewende genoemd in dat halfrond. Op deze dag ontvangt het de meeste zonlicht, wat resulteert in de langste dag van het jaar daar.
Meer: De aarde heeft vier seizoenen, maar het is niet zo eenvoudig als je denkt.
Wanneer begint de zomer 2025?
De zomer begint op de dag van de zomerzonnewende. Voor het noordelijk halfrond, zal dit gebeuren op 21 juni 2025.
Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen omgekeerd. Daar zal de zomer beginnen op 21 december 2025. (Overigens, dit is waarom astronomen de voorkeur geven om juni of december zonnewende te zeggen en verwarring te voorkomen).
Maar wat gebeurt er op 1 juni? Is dat niet de eerste dag van de zomer? Wel, dat hangt ervan af hoe je ernaar kijkt.
Astronomisch gesproken, begint een nieuw seizoen op elke planeet (niet alleen de aarde) op een zonnewende of een equinox. Deze natuurverschijnselen werden door onze voorouders gebruikt om de tijd te markeren gedurende duizenden jaren; ze werden de basis voor de astronomische kalender. Maar de datums van de zonnewenden en equinoxen veranderen elk jaar, dus de lengte van de seizoenen varieert tussen 89 en 93 dagen, waardoor het moeilijk is om seizoensgegevens te vergelijken.
Om dit te overwinnen, hebben meteorologen en klimatologen meteorologische seizoenen gecreëerd, die het jaar verdelen in periodes van drie maanden op basis van jaarlijkse temperatuurpatronen. Deze seizoenen sluiten beter aan op onze burgerlijke kalender en zijn consistenter, waardoor het veel eenvoudiger wordt om seizoensstatistieken uit maandelijkse statistieken te berekenen. Handig is dat beide zeer nuttig zijn voor verschillende doeleinden, zoals landbouw en handel.
Kalender van de Zomerzonnewende (Noordelijk en Zuidelijk halfrond)
Let op, de datums hier zijn gegeven voor Greenwich Mean Time (GMT). In jouw lokale tijdzone kunnen de datums variëren.
In het noordelijk halfrond vindt de zomerzonnewende meestal plaats op 20 of 21 juni. Zelden kan het op 22 juni voorkomen, maar dat zal niet gebeuren in de 21e eeuw. De volgende zomerzonnewende op deze datum zal plaatsvinden in 2203.
In het zuidelijk halfrond vindt de zomerzonnewende meestal plaats op 21 of 22 december; het kan ook zelden vallen op 20 of 23 december. In deze eeuw komen slechts vijf zonnewendes voor op 20 december. De volgende zonnewende op 23 december zal plaatsvinden in 2303.
Noordelijk halfrond
- 2025: 21 juni, 04:42 uur (02:42 GMT)
- 2026: 21 juni, 10:25 uur (08:25 GMT)
- 2027: 21 juni, 16:11 uur (14:11 GMT)
- 2028: 20 juni, 22:02 uur (20:02 GMT)
- 2029: 21 juni, 03:48 uur (01:48 GMT)
Zuidelijk halfrond
- 2025: 21 december, 16:03 uur (15:03 GMT)
- 2026: 21 december, 21:50 uur (20:50 GMT)
- 2027: 22 december, 03:42 uur (02:42 GMT)
- 2028: 21 december, 09:20 uur (08:20 GMT)
- 2029: 21 december, 15:14 uur (14:14 GMT)
Wanneer beginnen de dagen weer korter te worden?
De dagen worden korter na de dag van de zomerzonnewende. Dit is de dag waarop mensen het meeste daglicht ervaren. Daarna worden de dagen korter en korter, en tegen de herfstnachtevening is de lengte van dag en nacht bijna gelijk.
Locaties dichter bij de polen ervaren grotere verschillen in daglengte gedurende het jaar, dus daar zijn de zomerdagen langer. In Whitehorse, Canada, dat ver naar het noorden ligt, zal de langste dag in 2025 19 uur en 09 minuten duren. In Bogota, Colombia, nabij de evenaar, zal de langste dag 12 uur en 23 minuten duren.
Plaatsen binnen de poolcirkels ervaren de middernachtzon of pooldag gedurende enkele dagen of maanden wanneer de zon helemaal niet ondergaat.
Zomer op andere planeten van het zonnestelsel
Elke planeet in het zonnestelsel ervaart seizoenen omdat ze allemaal een axiale kanteling hebben. Alleen Mercurius heeft zo'n kleine axiale kanteling dat we niet eens kunnen zeggen wanneer het ene seizoen eindigt en het volgende begint. Laten we eens kijken hoe lang de zomer op andere planeten duurt.
- Venus: 55-58 dagen
- Aarde: 89-93 dagen
- Mars: 7 maanden
- Jupiter: 3 jaar
- Saturnus: ongeveer 7 jaar
- Uranus: 21 jaar
- Neptunus: meer dan 40 jaar
Van alle planeten heeft Uranus de meest interessante seizoenen vanwege zijn extreme axiale kanteling van 98° (de planeet draait eigenlijk op zijn zijkant ten opzichte van het vlak van het zonnestelsel). Stel je een zomerdag voor die een kwart van je leven duurt! Dit is het geval bij Uranus, wiens zomerhelft 21 jaar onafgebroken naar de zon kijkt. Ondertussen ervaart de andere (winter) helft van deze bizarre planeet 21 jaar duisternis. Maar in de lente en de herfst verandert de situatie. Rond de equinoxen treft zonlicht de evenaarsregio van de planeet. Uranus draait elke 17 uur en 14 minuten om zijn as. Dit betekent dat een groot deel van de planeet een vrij normale (voor ons op de Aarde) dag-nachtcyclus van 17 uur heeft.
Hoe vier je de Zomerzonnewende?
Er zijn veel manieren om de eerste dag van de zomer te vieren over de hele wereld - mensen verzamelen zich in de buurt van Stonehenge, dansen rond een meiboom, versieren huizen met groen, steken enorme vreugdevuren aan, en meer. Als fans van astronomie, moedigen wij je aan om naar buiten te gaan en de nachtelijke hemel te bekijken!
Je kunt ook nu al beginnen met vieren door de zonnewendes en nachteveningen quiz te doen. Wacht niet langer om te zien of je een echte astronomie expert bent!
Zomerzonnewende 2025: Alles in een notendop
In 2025 vindt de zomerzonnewende plaats op 21 juni om 04:42 uur Nederlandse tijd (02:42 GMT) op het noordelijk halfrond, en op 21 december om 16:03 uur Nederlandse tijd (15:03 GMT) op het zuidelijk halfrond. Dit markeert het begin van de astronomische zomer en is ook de langste dag van het jaar. De nacht van de zomerzonnewende is dus de kortste van het jaar — maak er optimaal gebruik van! Download de Sky Tonight app en ontdek welke sterren en planeten zichtbaar zijn vanaf jouw locatie op deze speciale dag.
